Ευτυχία (2019) Άγγελος Φραντζής
Η ζωή της κορυφαίας στιχουργού Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου ξετυλίγεται μπροστά στα μάτια μας με έναν πολύ τρυφερό τρόπο. Ο Άγγελος Φραντζής μάς αφηγείται μια σκληρή ζωή, σαν παραμύθι. Επικεντρώνεται κυρίως στα πρόσωπα που την περιέβαλλαν και στη σχέση της μαζί τους, χωρίς να φωτίζει ιδιαίτερα τις κοινωνικές συνθήκες, εκτός από τον ερχομό της στην Ελλάδα με τη Μικρασιατική Καταστροφή. Καταφέρνει όμως να μας δείξει αρκετές πτυχές του χαρακτήρα της: Μια γυναίκα ασυμβίβαστη, ανεξάρτητη, επίμονη, ιδιαίτερα ευαίσθητη, εξαιρετικά μορφωμένη, που διψά για γνώση και ζωή, που αγαπάει βαθιά τους ανθρώπους της, που προστατεύει τους αδύναμους που συναντά στο διάβα της. Η Ευτυχία ήταν δασκάλα, ποιήτρια, ηθοποιός στα μπουλούκια και στο θίασο της Μαρίκας Κοτοπούλη, στιχουργός σπουδαίων τραγουδιών που έχουμε αγαπήσει. Η Ευτυχία γράφει παντού, εμπνέεται από το οτιδήποτε, μοιράζει μικρά χαρτιά με ατόφια διαμάντια-στίχους στον Τσιτσάνη, στον Καλδάρα, στον Χιώτη…
Από την άλλη πλευρά δεν λείπει και η ανάδειξη των αδυναμιών της. Η Ευτυχία κάνει τα πάντα για να τζογάρει, πουλάει τους στίχους της για ελάχιστα χρήματα ώστε να τα παίξει στα χαρτιά. Μια γυναίκα με απίστευτες αντιφάσεις και πάρα πολύ τσαγανό. Καταφέρνει όχι μόνο να κερδίσει τον σεβασμό, αλλά και να εδραιωθεί σε έναν μέχρι τότε σκληρό και ανδροκρατούμενο κόσμο, αυτόν της λαϊκής μουσικής.
Η σκηνοθεσία του Φραντζή είναι θεατρική, δεν έχει ιδιαίτερα γενικά πλάνα. Επικεντρώνεται κύρια σε κλειστούς χώρους: Το σπίτι της, τα λαϊκά μαγαζιά, τα παράνομα στέκια χαρτοπαιξίας. Έχει χρησιμοποιήσει ό,τι είναι εύκολα προσβάσιμο και διαχρονικό στην Αθήνα που αντανακλά την εποχή. Την Εθνική Βιβλιοθήκη, τον Εθνικό Κήπο, μικρές γωνιές και στενά της Αθήνας. Έτσι όπως είναι δομημένη ολόκληρη η ταινία, όμως, δεν σου λείπει κάτι περισσότερο, το εκλαμβάνεις σαν να κάνει ένα «ζουμ» στις προσωπικές στιγμές της.
Οι ερμηνείες των πρωταγωνιστών της «Ευτυχίας» είναι σπουδαίες, με προεξέχουσα εκείνη της Κάτιας Γκουλιώνη (Ευτυχία νέα), που αποδίδει ένα κομμάτι της σκληρότητας, εκείνο του αγριμιού, που λείπει από την υπόλοιπη ατμόσφαιρα της ταινίας. Η επίσης καταπληκτική Καρυοφυλλιά Καραμπέτη (Ευτυχία μεσήλικας) είναι πιο δωρική, πιο κατασταλαγμένη, γιατί εκφράζει την ώριμη φάση της ζωής της. Οι μικροί ρόλοι πλαισιώνονται από επίσης εξαιρετικούς ηθοποιούς και ερμηνείες.
Το σάουντρακ της ταινίας είναι τα ίδια τα τραγούδια της Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου, που πιάνεις τον εαυτό σου να σιγοτραγουδά… Δεν μπορούμε να μην αναφερθούμε στον εξαιρετικό Κώστα Τριανταφυλλίδη, που αναδεικνύεται σε μεγάλο ερμηνευτή.
Τρεις αδελφές / Kiz Kardesler (2019) Emin Alper
Τρεις αδελφές, που είχαν σταλεί παρακόρες σε πλούσιες οικογένειες στην πόλη, επιστρέφουν στο πατρικό τους σπίτι σε ένα φτωχό χωριό της ορεινής Ανατολίας, στα βάθη της Τουρκίας, για διαφορετικούς λόγους η καθεμιά. Οι «Τρεις αδελφές» είναι μια ταινία για τη θέση της γυναίκας που έχει μεγαλώσει καταπιεσμένη, ζει καταπιεσμένη και αντιλαμβάνεται την «απελευθέρωσή» της ως επίσης καταπιεσμένη υπηρέτρια ενός αφεντικού στην πόλη. Το όνειρό της δεν είναι η διαφυγή από τη σκληρή ζωή, αλλά η μετάβαση σε άλλο, εξίσου καταπιεστικό περιβάλλον. Η ταινία διαδραματίζεται σε ακαθόριστο χρονικό ορίζοντα, γιατί αυτός δεν έχει ιδιαίτερη σημασία για το περιεχόμενό της.
Με εκπληκτικά γενικά πλάνα στα τοπία των βουνών της Ανατολίας, ο Αλπέρ μάς γεμίζει με σκληρή ομορφιά. Δεν εμβαθύνει ιδιαίτερα στους χαρακτήρες των ηρωίδων, αλλά περισσότερο σε εκείνους των ανδρικών προτύπων, που παρουσιάζονται αφελείς, αλλά με γνώση της δύναμής τους κι αυτό δημιουργεί την αίσθηση ότι περιγράφει τη ζωή των γυναικών μέσα από τη σκέψη των αντρών. Η ταινία κυλάει χαρακτηριστικά αργά και απευθύνεται σε «εκπαιδευμένους» σινεφίλ.
