Πολλές ταινίες κυκλοφορούν τη βδομάδα αυτή, κυρίως χάρη στο 21ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας, «Νύχτες Πρεμιέρας», που ξεκίνησε χτες με προβολή της δεύτερης αγγλόφωνης ταινίας του Πάολο Σορεντίνο «Νιότη» και ολοκληρώνεται στις 4 Οκτώβρη. Εκτός Φεστιβάλ τώρα: Πανέμορφα τρυφερή και συνεσταλμένη η ταινία του Ερμάνο Ολμι «Η θέση» (1961), που προβάλλεται καθημερινά στην «Αλκυονίδα» στις 19.30 και 21.00. Πραγματικά άξια θέασης! Από τις πρεμιέρες της βδομάδας ξεχωρίζει το σκοτεινό θρίλερ «Εκτελεστής» (2015) του Καναδού Ντενί Βιλνέβ, με τον Μπενίσιο ντελ Τόρο στον υπνωτιστικό ρόλο του Αλεχάνδρο. Κατά τ’ άλλα, «Η σειρήνα του Μισσισσιπή» (1969) του Φρανσουά Τριφό συνεχίζει να προβάλλεται σε «Αστυ» και «Πτι Παλαί», στις 5.40 μ.μ., στις 7.50 μ.μ. και στις 10 το βράδυ. Στο «Στούντιο» της πλατείας Αμερικής προβάλλονται καθημερινά η καταπληκτική ισπανική ταινία «Όμορφη νιότη» (2014) του Χάιμε Ροζάλες στις 18.00, η βραζιλιάνικη «Με την πρώτη ματιά» (2014) του Ντάνιελ Ριμπέιρο στις 19.45, η πολωνική «Ιντα» (2013) του Πάβελ Παβλικόφσκι στις 21.30 και τέλος το αμερικάνικο νουάρ χαμηλού προϋπολογισμού «4ος Ανθρωπος – Kansas City Confidential» (1952) του Φιλ Κάρλσον στις 23.00.
Κριτική: Τζία Γιοβάνη
Ενώ στην παρθενική του ταινία μεγάλου μήκους «Ο χρόνος σταμάτησε» (1960), ο Ολμι περιγράφει την αλληλεγγύη μεταξύ εργατών που βρίσκονται στην ίδια δύσκολη κατάσταση στο βουνό, στη δεύτερή του «Η θέση» (1961) μιλά για το κοινωνικό στρώμα των υπαλλήλων, κυνικών και υπολογιστικών, στο χαοτικό καπιταλιστικό Μιλάνο του μεταπολεμικού οικονομικού μπουμ. Και το κάνει μέσα από το έκπληκτο βλέμμα του συνεσταλμένου Ντομένικο, ενός απλοϊκού γόνου εργατικής οικογένειας που, παίρνοντας στα χέρια του ένα «χαρτί», εκσφενδονίζεται ξαφνικά σ’ έναν κόσμο πολύ πιο μεγάλο απ’ τον δικό του, αναζητώντας σε μεγάλη τεχνική εταιρεία μια μόνιμη «θέση» εργασίας – εγγύηση για σταθερό μισθό, σιγουριά για το μέλλον αλλά και επίφαση κοινωνικής εξαγοράς. Ο Ολμι γνωρίζει άριστα τη λειτουργία και συμπεριφορά των εργαζομένων που υιοθέτησαν μικροαστικό τρόπο σκέψης, μια που ο ίδιος, Λομβαρδός από το Μπέργκαμο, εργαζόταν για επτά χρόνια στην εταιρεία «Εντισονβόλτα» του Μιλάνου και κατά παραγγελία της γύρισε 30 ταινίες μικρού μήκους (την πληροφορία δίνει ο Βασίλης Ραφαηλίδης). Με την ενδιαφέρουσα, γραμμικής αφήγησης ταινία «Η θέση», που, μεταξύ άλλων διακρίσεων, λαμβάνει και το βραβείο των κριτικών στο φεστιβάλ της Βενετίας το ’61, ο Ολμι εγγράφεται επίσημα στην ιστορία του ιταλικού σινεμά. Στο πλατύ διεθνές κοινό, όμως, καθιερώνεται με την ταινία «Το δέντρο με τα τσόκαρα» (1978).
Οπτικοακουστικό κοινωνιολογικό δοκίμιο η ταινία «Η θέση». Συνθέτει μέσα από μικρές καθημερινές στιγμές – από την ταινία απουσιάζουν οι «φέρουσες σκηνές» – το πορτρέτο μιας μεταπολεμικής καπιταλιστικής Ιταλίας που αλλάζει συθέμελα παρασύροντας τα πάντα στο διάβα της… Η συνάντηση του Ντομένικο με την όμορφη Αντονιέτα (η Λορεντάνα Ντέτο αργότερα έγινε σύζυγος του Ερμάνο Ολμι), που ονειρεύεται να παντρευτεί κάποιον με λεφτά, με ακριβά ρούχα, με αυτοκίνητο όχι μηχανάκι, που έχει αλλάξει το όνομά της σε Μαγκαλί, κάνει το σνομπ Μιλάνο να φαντάζει λιγότερο ψυχρό και απόμακρο. Οι δυο φτωχοί νέοι κοιτάνε τον καπιταλισμό μέσα από τις βιτρίνες και ονειρεύονται. Στο πάρτι της Πρωτοχρονιάς ο Ντομένικο βρίσκεται μπροστά σε έναν μικρόκοσμο συναδέλφων ρηχό και γεμάτο υποκρισία και αισθάνεται υποχρεωμένος να προσποιείται ότι είναι χαρούμενος. Ο Ολμι ζωγραφίζει έναν σκόπιμα αντι-θεαματικό πίνακα του Μιλάνου του ’60, ως τεράστιας «υπαλληλούπολης», όπου βασιλεύει μια ταξική, στην ουσία, αποξένωση που περιγράφεται με λεπτομέρεια τόσο στην ψυχολογική κατάσταση και συμπεριφορά κάθε προσώπου που καδράρει η κάμερα, όσο και από την «υπεροπτική» γενικότερη χρήση της μιλανέζικης διαλέκτου. Στην παραπάνω αρνητική εικόνα της υδροκέφαλης μεγαλούπολης συμβάλλει και η μαζική καθημερινή εργασιακή μετακίνηση προς και από τη μητρόπολη – κάτι που ο Ολμι 20 χρόνια μετά θα περιγράψει ως υπαρξιακή αποκτήνωση…
Με τους: Λορεντάνα Ντέτο, Σάντρο Πανσέρι.
Παραγωγή: Ιταλία (1961)
«Σικάριο» στα μεξικάνικα σημαίνει δολοφόνος. Ετσι τιτλοφορείται η νέα, υπνωτική ταινία του Ντενί Βιλνέβ, που μπορεί να μην αγγίζει το ύψος της προγενέστερής του, «Prisoners» (2013), αλλά συνιστά κάτι περισσότερο από ένα καλό θρίλερ. Εάν η ταινία, με σενάριο όπου δεν υπάρχει τίποτα το καινούργιο, έπεφτε σε χέρια άλλου σκηνοθέτη, θα κατέληγε μάλλον κοινότυπο επίτευγμα. Ο Καναδός Βιλνέβ διαθέτει ένα αξιοσημείωτο ταλέντο: Είναι ικανός να φιλμάρει οτιδήποτε και να το μετατρέψει σε φιλμικό αποτέλεσμα βουτηγμένο σε τόση αγωνία που οι θεατές να τρώνε τα νύχια τους… Πόσο μάλλον που στα χέρια του έπεσε ένα σενάριο – που θα μπορούσε να είναι πολύ πυκνότερο – με έντονες αντιπαραθέσεις, πλημμυρισμένο στο αίμα και την καταδίωξη. Σίγουρα, ο Βιλνέβ δεν μπορεί να κάνει θαύματα, οι σκηνές όμως έχουν υψηλή ποιότητα και είναι πολύ κομψές. Αυτό που βλέπεις είναι αυτό που αισθάνεσαι, γιατί ο τρόπος με τον οποίο ο σκηνοθέτης φροντίζει να «αισθάνεται» ο θεατής κάθε πλάνο, κάθε διάλογο, κάθε βλέμμα, προσθέτει στην ταινία έξτρα φόρτιση. Η ιδέα της ταινίας είναι τόσο μοναδική όσο ακούγεται. Η ιστορία τοποθετείται στο Μεξικό, πλάι στο ατέλειωτο μεταλλικό τείχος, στα σύνορα του Τέξας και της Αριζόνα, όπου βασιλεύουν τα καρτέλ ναρκωτικών και η ωμή βία.
Η ηθοποιός Εμιλι Μπλαντ, που τελευταία συναντάμε συχνά σε ταινίες δράσης, είναι άριστη επιλογή στον κεντρικό ρόλο της φιλόδοξης πράκτορα του FBI Κέιτ, μιας σκληροτράχηλης ιδεαλίστριας, που εθελοντικά συμμετέχει σε αποστολή ομάδας που πολεμά τα καρτέλ ναρκωτικών και τώρα σχεδιάζει να συλλάβει τον πιο διαβόητο αρχηγό. Η Κέιτ ρίχνεται απροετοίμαστη σε ένα αιματηρό παιχνίδι, με τον υπεύθυνο της ομάδας να είναι ο πρώτος που κινείται έξω από τα πλαίσια και όρια του νόμου, γεγονός που κλονίζει την Κέιτ, που πιστεύει βαθιά στην πανάκεια της αστικής νομοθεσίας… Αρνείται να δουλέψει κατά το «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα», όταν «ο νόμος δεν είναι αρκετός». Καταλυτική η απάντηση που παίρνει από τον αρχηγό της αποστολής: «Τα όρια που εσύ φοβάσαι ότι παραβαίνουμε, έχουν ήδη μετακινηθεί από εκλεγμένους κι όχι διορισμένους». Η Μπλαντ στον «Εκτελεστή» στέκεται αξιοπρεπέστατα δίπλα σε μεγάλους του είδους. Τον Τζος Μπρολίν και κυρίως τον Μπενίσιο ντελ Τόρο, που υποδύεται έναν ύπουλο κι επικίνδυνο μοναχικό λύκο, έναν πραγματικό λύκο! Όταν η Κέιτ ανακαλύπτει ότι ο αρχηγός τής κρύβει την αλήθεια, ότι αυτή είναι μόνο ένα πιόνι στο παιχνίδι, τότε έννοιες όπως νόμος και τάξη, σωστό και λάθος, αποκτούν πολύ αφηρημένο νόημα.
Ο σκηνοθέτης αναδεικνύει το πρόβλημα μέσα από ένα σταθερό, κομψό και ατμοσφαιρικό φιλμ, που υποχρεώνει το μυαλό να δουλεύει και τον παλμό να χτυπά, παρόλο που οι σκηνές που πάνε μπρος την ιστορία απέχουν αρκετά η μία από την άλλη. Ο ήχος στοιχειώνει σαν κροτάλισμα φαντάσματος τη νύχτα και η εκπληκτική φωτογραφία φυλακίζει το θεατή στη σουσπάνς ενός σκληρού κι ωμού περιβάλλοντος, με τη βία να συνιστά καθημερινότητα. Μια φρέσκια, νέα οπτική, πάνω σε μια παλιά και χιλιοειπωμένη ιστορία. Στην ταινία, ο μοναδικός χαρακτήρας που εξελίσσεται δραματουργικά είναι ο εκδικητικός και μαγνητικός Αλεχάντρο – ο Μπενίσιο ντελ Τόρο – που συγκεντρώνει το όποιο ενδιαφέρον προσφέρει η ταινία.
Με τους: Εμιλι Μπλαντ, Μπενίσιο Ντελ Τόρο, Τζος Μπρολίν και Τζον Μπερντάλ
Παραγωγή: ΗΠΑ (2015)
Σε δοκιμασία υπομονής υποβάλλεται το κοινό για παραπάνω από 2 ώρες από το οπτικοακουστικό, νεανικό, μετακαταστροφικό εμπόρευμα «Ο Λαβύρινθος: Πύρινες Δοκιμασίες», από το δεύτερο βιβλίο της μπεστ σέλερ σειράς του Τζέιμς Ντάσνερ «The maze runner». Στη δεύτερη αυτή ταινία, δυστοπική εκδοχή του μέλλοντος ως έρημο νησί, όπου ο ήλιος κι ένας θανατηφόρος ιός έχουν ρημάξει τη Γη, η ομάδα των νεαρών που απέδρασαν από τον Λαβύρινθο, ρίχνεται σ’ ένα ταξίδι στο άγνωστο, ενώ η μυστηριώδης, παντοδύναμη οργάνωση – που προσπαθεί να ανακαλύψει και απομονώσει το στοιχείο που χαρίζει στους νεαρούς ανοσία στον ιό – τους καταδιώκει αλύπητα.
Στην ιστορία αυτή με τα τραγικά ομιχλώδη συμφραζόμενα χωρούν τα πάντα: Μια κεντρική ιδέα με άφθονο σασπένς, μυστήριο και ατμόσφαιρα, δυστοπική σκηνογραφία βιβλικής μετακαταστροφής, σιχαμερά, γλοιώδη τέρατα παντού, τρελές καταδιώξεις, ξεπεσμένες σειρήνες υποσχόμενες θωπείες, ακόμα ακόμα και ένοπλοι επαναστάτες στα βουνά…«Όλα σε ένα» ταινία, με τον σκηνοθέτη της να ενδιαφέρεται κυρίως για τις σκηνές δράσης. Κι ενώ τα προγενέστερα εμπορεύματα του είδους διέπονταν από δική τους λογική, τα συμφραζόμενα εδώ παραμένουν άκρως ομιχλώδη. Ίσως διαλευκανθούν στο σίκουελ που ήδη αναγγέλθηκε. Πάντως, φτηνές σαχλαμάρες και αντιεπιστημονικής φαντασίας μπούρδες σαν κι αυτές, ιδιαίτερα όταν κατακλύζουν τις αίθουσες, διαμορφώνουν ένα φαινόμενο που όχι μόνο συνιστά κοινωνικό πρόβλημα αλλά και κίνδυνο για τη δημόσια ψυχική υγεία…
Με τους: Νάταλι Εμάνιουελ, Κάθριν Μακναμάρα, Ντίλαν Ο’ Μπράιεν κ.ά.
Παραγωγή: ΗΠΑ (2015)
