Μια βδομάδα σαν τις άλλες… Και οι ταινίες αρχίζουν σιγά – σιγά να ντύνονται τα γιορτινά χρώματα των ημερών… Ανάμεσα στις ταινίες που βγαίνουν αυτήν τη βδομάδα, το βραβευμένο ντοκιμαντέρ «Ψ» της Καλλιόπης Λεγάκη που θα προβάλλεται καθημερινά στις 18.00 στην Ταινιοθήκη και «Η κόρη του Ρέμπραντ» του Νίκου Παναγιωτόπουλου…
Κριτική: Τζία Γιοβάνη
«Το Πρόγραμμα» μια τυπική βιογραφική κι αθλητική ταινία του βραβευμένου Στίβεν Φρίαρς, έχει θέμα τον σούπερ ποδηλάτη από το Τέξας, Λανς Αρμστρονγκ, που υπήρξε 7 φορές νικητής στο «Γύρο της Γαλλίας». Η ταινία, με το απλοϊκό δίδαγμα, όπου κανείς αναρωτιέται τι τελικά θέλει να πει ο Φρίαρς με το πορτρέτο του αντιήρωα αθλητή, είναι μια δύσκολα αναγνωρίσιμη «σούπα» με πολλά συστατικά. Λίγο καρκίνος, λόγο ψυχολογία νικητή, λίγο πίεση από την ομάδα, λίγο έντιμη δημοσιογραφία, κάμποσο εντυπωσιακό τοπίο Αλπεων και κάμποσος αγώνας για εξουσία. Αυτό όμως που σπρώχνει τον ποδηλάτη στη συγκεκριμένη συμπεριφορά παραμένει άγνωστο. Ο Φρίαρς κάνει μια αθλητική ταινία που αρχίζει καλά, τελειώνει άσχημα και μάλλον αντανακλά την προσωπικότητα του πρωταγωνιστή, γρήγορη, κομψή και δυστυχώς ρηχή. Κάνοντας όμως μια τέτοια ταινία πρέπει κανείς να προβαίνει σε επιλογές και εικασίες. Χωρίς άλλο, η ταινία θα ήταν πολύ πιο ενδιαφέρουσα εμπλέκοντας σ’ αυτήν κάποιες θεωρίες.
Φορτισμένη με καρκίνο, με «Tour de France» και σκάνδαλα ντόπινγκ η δύσκολη αφηγηματικά ιστορία του σούπερ ποδηλάτη με την τεράστια θέληση για νίκη που τον ρίχνει σε ασυγχώρητες πρακτικές. Στο φιλμ αποκαλύπτονται πτυχές της πραγματικότητας του πρωταθλητισμού και κρύβονται άλλες, ότι δηλαδή σε «αδύνατους αγώνες» δεν μπορεί κανείς να νικήσει παρά με τη βοήθεια απαγορευμένων μέσων. Ετσι, ο Αρμστρονγκ, μετά από σκληρό αθλητικό ξεκίνημα χτυπιέται από μια ξαφνική διάγνωση καρκίνου που διακόπτει την καριέρα του. Από κει κι έπειτα σκιαγραφείται το πορτρέτο ενός μακιαβελικού ποδηλάτη που δουλεύει σκληρά, που τίποτα δεν τον σταματά, που εξαπατά τους πάντες, χρησιμοποιώντας τον καρκίνο του σαν ασπίδα ηθικής, που τραβά στο βούρκο των αναβολικών όσους βρίσκονται γύρω του, που φθάνει να αλλάζει μόνος του το αίμα του για να μην ανιχνευθούν οι απαγορευμένες ουσίες, που ιδρύει το ίδρυμα «Livestrong», το οποίο του χαρίζει «στάτους» αγίου και γίνεται ένας από τους λόγους που άργησε τόσο πολύ η αποκάλυψη της αλήθειας…
Με τους: Μπεν Φόστερ, Τζέσι Πλέμονς, Ντάστιν Χόφμαν, Κρις Ο’ Ντάουντ, κ.ά.
Παραγωγή: Μ. Βρετανία, Γαλλία (2015)
Κακή ταινία, η Τζολί – σκηνοθέτης αποδεικνύεται χειρότερη από την ανορεξική Τζολί ηθοποιό… Πάντως, για να είμαστε ειλικρινείς, την περιμέναμε πολύ χειρότερη… Η Τζολί τυραννά το κοινό με κάλπικη εμβρίθεια, σκηνοθετώντας το σύζυγό της Μπραντ Πιτ και τον εαυτό της, σε ένα μπανάλ δράμα πλούσιων, ελίτ διανοούμενων της Νέας Υόρκης, που ψάχνουν καταφύγιο σε ένα γραφικό ξενοδοχείο δίπλα στο κύμα στη νότια Γαλλία, όπου εκείνος πίνει κι εκείνη κοιμάται… Ο Πιτ, γνωστός συγγραφέας, πνίγει την έλλειψη έμπνευσης στο αλκοόλ κι εκείνη, δυστυχής σύζυγος, πρώην μπαλαρίνα, νυν νευρωτικό ράκος, καταπίνει χάπια και λευκό κρασί. «Θέλεις να πιεις κάτι;» είναι η ατάκα που ακούγεται περισσότερο στο φιλμ. Είναι ολοφάνερο ότι πάσχουν από κατάθλιψη, κάτι σοβαρό πρέπει να χτύπησε το 14χρονο γάμο τους… Σε περιβάλλον σοφιστικέ αισθητικής, ο Πιτ, με λευκό ψαθάκι, προσπαθεί, όταν δεν πίνει, να γράψει σε μια παλιά γραφομηχανή και η Τζολί, κάτι ανάμεσα σε μυστηριώδη Μόνικα Βίτι και λάγνα Μπριζίτ Μπαρντό, με έντονο μακιγιάζ και ψεύτικες βλεφαρίδες, περιφέρεται με τεράστια καπέλα και γυαλιά ηλίου. Η ταινία πνίγεται στην «οverdose» λεπτομερειών από το γαλλικό και ιταλικό σινεμά της δεκαετίας του ’60. Βέβαια, η «νουβέλ βαγκ» απέχει παρασάγγας, παρά τη μουσική και την ατμόσφαιρα.
Ήδη από τις πρώτες εικόνες του ζεύγους μέσα στη σπορ Σιτροέν του, αντιλαμβανόμαστε ότι οι δυο τους κρατούν απόσταση από τον έξω κόσμο, ότι βρίσκονται σε κατάσταση ηλιόλουστης, παρατεταμένης υπνηλίας, έως ότου ανακαλύπτουν μια τρύπα στον τοίχο, απ’ όπου κρυφοκοιτάζουν ένα νιόπαντρο νεαρό ζευγάρι σε μήνα του μέλιτος… Η σχέση τους αρχίζει σταδιακά να βελτιώνεται μέσα από τη διαδικασία της ηδονοβλεψίας. Βέβαια, πάρα πολύ καθυστερημένα έρχεται και η σαχλή εξήγηση του αινίγματος. Μόνο που αυτή δε διαθέτει βάρος τέτοιο που να δικαιολογεί το δίωρο βασανιστήριο της κάλπικης εμβρίθειας της Τζολί. Δυο ώρες selfie, δυο ώρες χασμουρητά στην κρεβατοκάμαρα και την αίθουσα…
Με τους: Αντζελίνα Τζολί, Μπραντ Πιτ, Μελανί Λοράν, Μελβίλ Πουπό, Νιλς Αρεστρουπ κ.ά.
Παραγωγή: ΗΠΑ (2015)
Από την πολύτομη σειρά των βιβλίων «Ανατριχίλες» (αριθμούν τα 200) βγαίνει αυτή η συλλεκτική παρωδία, που ενεργοποιεί τα δημοφιλέστερα τέρατα, τα εσώκλειστα στην προαναφερθείσα σειρά, τα «κλεισμένα» στα βιβλία του συγγραφέα Ρ. Λ. Στάιν… Όταν τα τέρατα αυτά απελευθερώνονται κατά λάθος, αρχίζουν να σκορπούν φόβο και τρόμο σε μια ολόκληρη περιοχή της Μέριλαντ, υπό την καθοδήγηση του κακού Σλάπι, μιας δαιμονικής κούκλας εγγαστρίμυθου, το «alter ego» του συγγραφέα Ρ. Λ. Στάιν. Πρόκειται για περιπέτεια λάιτ, δροσερή, νοσταλγική – για τους ενήλικες που αναγνωρίζουν ακριβώς αυτό που βλέπουν – και διασκεδαστική. Ίσως οι συγκινήσεις για τα μικρότερα παιδιά και τους εφήβους στους οποίους απευθύνεται να είναι κάπως ανάμεικτες, δεδομένου ότι το ασυνείδητό τους μπολιάζεται αδιάλειπτα – και όχι μόνο με αυτήν την ταινία – με την έννοια της απανταχού και μόνιμης παρουσίας μιας «ασύμμετρης απειλής». Σε κάθε περίπτωση, έχουμε να κάνουμε με ήπια και χιουμοριστική κωμωδία τρόμου, που εκφράζεται μέσω των πιο ενδιαφερόντων πλασμάτων της φαντασίας του Στάιν, από τους μικροσκοπικούς πολύχρωμους και αιμοβόρους νάνους του κήπου έως το γιγαντιαίο αλογάκι της Παναγίας, όλα αποδίδονται όμορφα, με «ρεαλιστικό» animation. Όσο για το καστ των νεαρών – και μη – ηθοποιών, είναι καλό και συχνά χαριτωμένα αστείο…
Με τους: Τζακ Μπλακ, Χάλστον Σάγκε, Ντίλαν Μινέτ, Εϊμι Ράιαν, Οντέγια Ρας κ.ά.
Παραγωγή: ΗΠΑ (2015)
Παρουσιάστηκε φέτος στο Δεκαπενθήμερο των Σκηνοθετών στις Κάννες η πρώτη ταινία της Ντενίζ Γκαμζέ Εργκιβέν «Ατίθασες». Το θέμα της: Πέντε ορφανές αδελφές που ζουν σε ένα παραθαλάσσιο, απομονωμένο χωριό της Τουρκίας, στο τέλος της σχολικής χρονιάς, σταματούν για να παίξουν αθώα στην παραλία με αγόρια – συμμαθητές τους. Αυτό θεωρείται σκάνδαλο και τα κακά νέα τρέχουν… Πρώτα τιμωρεί τα κορίτσια η γιαγιά. Η σκληρότερη όμως τιμωρία έρχεται από τον θείο τους, που αποφασίζει να τις κλείσει στο σπίτι και να αρχίσει να αναζητά πιθανούς μνηστήρες, ώστε να κανονιστούν γρήγορα – γρήγορα οι γάμοι των κοριτσιών που θα κάνουν την «τιμή» να επιστρέψει στο σπίτι της οικογένειας.
Η οπτική της ταινίας εστιάζεται στο βλέμμα της μικρότερης αδελφής της Λάλε, που βλέπει το δικό της μέλλον που καταφθάνει μέσα από τη συμπεριφορά των αδελφών της σε σχέση με αυτό που πρέπει να υπομείνουν. Η Λάλε αποφασίζει ότι δεν θέλει να υποστεί τα ίδια… Ο οικογενειακός πυρήνας στην ταινία, με τη μεγαλούπολη Κωνσταντινούπολη να παραμένει το όραμα, ο σταθερός μελλοντικός στόχος, αντιπροσωπεύει την πιο καθυστερημένη Τουρκία, της οποίας η γιαγιά και ο θείος παρουσιάζονται ως εμβληματικοί εκφραστές.
Με τους: Γκούνεζ Σενσόι, Ντογκμπά Ντογκούσλου, Τούγκμπα Σουνγκουρόγλου, Ελίτ Ισκάν, κ.ά.
Παραγωγή: Τουρκία, Γαλλία, Κατάρ και Γερμανία (2015)
Μεγαλοπρεπές το υδρόβιο ποίημα του Χιλιανού Πατρίσιο Γκουζμάν και σπάνια η ρευστότητα αυτού του ντοκιμαντέρ για το «νερό», το φυσικό σύνορο, την τεράστια ακτογραμμή που περιβάλλει τη Χιλή και κρατά κλεισμένη μέσα της ιστορία αιώνων. Ιστορία που αναφέρεται στις πέντε φυλές των αυτοχθόνων ιθαγενών της μυθικής Παταγονίας, που με τα άπειρα νησάκια της σχηματίζει το εκτενέστερο αρχιπέλαγος στην οικουμένη… Δίπλα της, Ιστορία σύγχρονη και απεχθής, εκείνη της δικτατορίας του Πινοσέτ, της απάνθρωπα διεστραμμένης χούντας που «πετούσε» στα άγρια, σκούρα νερά τα άψυχα σώματα των αντιφρονούντων, να τα καταπιούν, για να τους βαφτίσει μετά «εξαφανισμένους». Σωροί νεαρών, δεμένοι σφιχτά με γερό σιδερένιο σκοινί, μη τυχόν και τα ξεράσει το νερό στις ακτές… Ο Πατρίσιο Γκουζμάν, ένθερμος υποστηρικτής του Αλιέντε, ό,τι κι αν κάνει, τελικά επιστρέφει πάντα στη χούντα του Πινοσέτ και τα εγκλήματά της, μια που και ο ίδιος συνελήφθη και κρατήθηκε στο στάδιο του Σαντιάγκο προτού φύγει για την Ευρώπη, για τη Γαλλία, όπου και ζει. Ο ωκεανός έχει μνήμη, απόδειξη η αποκάλυψη του μυστικού των δύο μαργαριταρένιων κουμπιών, που ομολογούν τα μυστικά των πρωταγωνιστών ιθαγενών από τους περασμένους αιώνες, όταν με τα κανό τους γίνονταν κύριοι του θαλάσσιου χώρου που διέσχιζαν.
Άσκηση στιλ το κρυστάλλινης αισθητικής ντοκιμαντέρ, με τη φωνή του ίδιου του Γκουζμάν, κάπου τρομαχτικές, κάπου συγκλονιστικής ευρηματικότητας και ευαισθησίας οι εικόνες ενός φιλμ που ξετυλίγεται σε πολλαπλά επίπεδα ρεαλισμού, οπτικής και αφηγηματικής ποίησης. Ολη η Ιστορία της μακρόστενης Χιλής, της χωρισμένης σε τρία τμήματα, μετατρέπεται σε στοχασμό που ξεκινά από μια σταγόνα νερού, σταματά στους ιθαγενείς και το πολιτισμικό τους μπόλιασμα από τους Αγγλους ιμπεριαλιστές και καταλήγει στους σύγχρονους πολιτικούς κρατούμενους… Η ταινία βραβεύτηκε στο Φεστιβάλ του Βερολίνου 2015 με την Αργυρή Αρκτο Σεναρίου, καθώς και με το Βραβείο της Οικουμενικής Επιτροπής…
Παραγωγή: Χιλή (2015)
