Με επίκεντρο τις νεανικές συνειδήσεις και το σχολείο στο οποίο αυτές διαμορφώνονται μαζικά, επιχειρηματικοί όμιλοι και φορείς τους αναπτύσσουν πολύμορφη δραστηριότητα, προκειμένου να διαμορφώσουν στάσεις και συμπεριφορές στους αυριανούς εργαζόμενους και πολίτες. Πρόκειται για μία παρέμβαση στο έδαφος της πολιτικής της ΕΕ και των ελληνικών κυβερνήσεων που τα τελευταία χρόνια όλο και πιο έντονα φέρνουν το σχολείο κοντά στο πνεύμα της «αγοράς», στις ανάγκες δηλαδή του κεφαλαίου, στο όνομα της καπιταλιστικής ανάκαμψης.
Διαγωνισμοί, χορηγίες και βέβαια το περιεχόμενο του σχολείου συνολικά, επιχειρούν να καλλιεργήσουν θετική στάση κι ένα ολόκληρο σύστημα ιδεολογημάτων, που θα ενστερνίζονται στη συνέχεια, ως ενήλικες πλέον εργαζόμενοι. Να ταυτίσουν δηλαδή οι νέοι, ήδη από την παιδική και εφηβική ηλικία, τα συμφέροντά τους με αυτά των καπιταλιστών, υιοθετώντας, από πολύ νωρίς, όλες τις σάπιες και ξεπερασμένες «αξίες» της αστικής τάξης με πρώτη την «ανταγωνιστικότητα» και την «επιχειρηματικότητα», το ανελέητο δηλαδή κυνήγι του κέρδους.
Αυτό το διάστημα στην Ελλάδα τρέχουν μια σειρά διαγωνισμοί που απευθύνονται σε μαθητές και φοιτητές και έχουν στο επίκεντρό τους την άσκηση και μέτρηση επιχειρηματικών δεξιοτήτων. Ενα παράδειγμα είναι το «εκπαιδευτικό πρόγραμμα», με τίτλο «Εικονική Επιχείρηση» που, όπως πληροφορούμαστε από τους διοργανωτές του, έχει αναγνωριστεί από το Γραφείο Επιχειρηματικότητας της Ευρωπαϊκής Ενωσης ως «η καλύτερη εφαρμογή πρακτικής στην εκπαίδευση που αφορά στην επιχειρηματικότητα των μαθητών» και «το καινοτόμο και βιωματικό αυτό πρόγραμμα υλοποιείται εντός ή εκτός του ωρολογίου σχολικού προγράμματος, (ή σε συνδυασμό και των δύο) διαρκεί από 12 – 26 βδομάδες ή και περισσότερο, ανάλογα με το πού εντάσσεται». Απευθύνεται σε μαθητές Γ’ Γυμνασίου και Α’, Β’ και Γ’ Λυκείου που καλούνται να στήσουν τη δική τους «επιχείρηση» και να μάθουν στην πράξη πώς λειτουργεί με τη συμβολή στελεχών από επιχειρήσεις που στο πλαίσιο του προγράμματος μπαίνουν στη σχολική αίθουσα.
Το πρόγραμμα υλοποιεί το Σωματείο Επιχειρηματικότητα Νέων (ΣΕΝ), μέλος του Διεθνούς Φορέα για την Επιχειρηματικότητα Νέων, Junior Achievement, τον οποίο στηρίζουν επιχειρηματικοί κολοσσοί από όλο τον κόσμο. Στο ΣΕΝ συνεργάζονται μεγάλες επιχειρήσεις από όλους τους τομείς και ο ΣΕΒ ο οποίος είχε πάρει και την πρωτοβουλία να εισάγει στα σχολεία προσαρμοσμένο «εκπαιδευτικό υλικό» με επίκεντρο την επιχειρηματικότητα, φέρνοντας στα σχολεία θεματικές ενότητες όπως «Η δική μου Επιχείρηση», «Στη σκιά ενός στελέχους», «Εικονική Επιχείρηση», «Τράπεζες σε Δράση» κ.λπ.
Με αντίστοιχο περιεχόμενο, πραγματοποιείται και ο διαγωνισμός «Young Business Talents», ο οποίος πληροφορούμαστε πως «διοργανώνεται για τρίτη συνεχόμενη χρονιά στη χώρα μας και έχει καθιερωθεί σαν ένα καινοτόμο διδακτικό εργαλείο» με 2.716 εγγραφές μαθητών Λυκείων, από όλη την Ελλάδα. Ο Διεθνής Διαγωνισμός υλοποιείται παράλληλα σε 4 χώρες της Νότιας Ευρώπης (Ελλάδα, Ισπανία, Ιταλία, Πορτογαλία), φτάνοντας φέτος συνολικά τις 18.000 συμμετοχές μαθητών. Στην Ελλάδα, ο Διαγωνισμός τελεί υπό την αιγίδα του Ιδρύματος Νεολαίας και Διά Βίου Μάθησης (ΙΝΕΔΙΒΙΜ) του υπουργείου Παιδείας και στηρίζεται από μία σειρά εταιρείες.
Αντίστοιχες διοργανώσεις έχουν γίνει με επίκεντρο τους μαθητές και τους φοιτητές και τα προηγούμενα χρόνια. Π.χ. ο διαγωνισμός ennovation, με στόχο «να αναδειχθεί η νεανική καινοτομία και επιχειρηματικότητα στους ψηφιακούς χώρους του διαδικτύου, του κινητού κ.λπ.». Παράλληλα, σε διάφορες περιοχές υπάρχει ήδη εμπειρία από τέτοιες πρωτοβουλίες σε περιφερειακό επίπεδο με συνεργασία διευθύνσεων εκπαίδευσης και τοπικών Επιμελητηρίων «με σκοπό την ενημέρωση των μαθητών και μια πρώτη επαφή τους με την έννοια και την αξία της επιχειρηματικότητας». Αυτό το διάστημα, για προπτυχιακούς φοιτητές τρέχει ο διαγωνισμός Brandstorm υπό την αιγίδα μεγάλης πολυεθνικής φίρμας καλλυντικών, για την οποία αποτελεί «ένα σημαντικό εργαλείο επιλογής ανθρώπινου δυναμικού». Είναι ένας παγκόσμιος φοιτητικός διαγωνισμός επιχειρηματικότητας και καινοτομίας, «που μέχρι σήμερα έχει προσελκύσει από όλο τον κόσμο πάνω από 80.000 συμμετέχοντες μέσα σε 24 χρόνια».
Τη σημασία ανάπτυξης επιχειρηματικών δεξιοτήτων έχει επισημάνει πάμπολλες φορές η ΕΕ μέσα από τα κείμενα και όργανά της, παρουσιάζοντάς την ούτε λίγο ούτε πολύ σαν ύψιστη αξία που πρέπει να διαπνέει την εκπαίδευση, σαν μονόδρομο για έξοδο από την κρίση. Στη σύνοδο υπουργών Παιδείας πέρσι, όπου το ζήτημα βρέθηκε στο επίκεντρο, αποφασίστηκε επίσης μεταξύ άλλων να διερευνηθεί η χρήση του προγράμματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του ΟΟΣΑ «Entrepreneurship360» ως εργαλείου στήριξης των σχολείων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και δομών επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης.
Το συγκεκριμένο πρόγραμμα – «εργαλείο» περιλαμβάνει την ανταλλαγή «καλών πρακτικών» από τα πάμπολλα προγράμματα και πρωτοβουλίες που εφαρμόζονται σε όλο τον κόσμο και βάζουν τους μαθητές να αγοράζουν και να πουλάνε, σε ηλικίες που θα έπρεπε να μαθαίνουν τον κόσμο που τους περιβάλλει μέσα από στέρεες γνώσεις, βασισμένες στην πρόοδο της επιστήμης. Για τον ΟΟΣΑ, είναι αναγκαίο η επιχειρηματικότητα να αποτελεί διδακτικό αντικείμενο και διδακτικό στόχο, αλλά και να μαθαίνεται μέσα από την πρακτική άσκηση και ανταλλαγή εμπειριών. Γι’ αυτό και στις περιπτώσεις «καλών πρακτικών» που προκρίνει ο Οργανισμός, θα βρει κανείς σχολεία όλων των βαθμίδων από διάφορες χώρες, οι μαθητές των οποίων φτιάχνουν εικονικές επιχειρήσεις, αναπτύσσουν σχέσεις με τοπικές επιχειρήσεις όπου απασχολούνται και οι γονείς τους, ή ακόμα και διοχετεύουν δικά τους προϊόντα προς πώληση.
Ως ένωση του κεφαλαίου, η ΕΕ εδώ και πολλά χρόνια, μέσα και από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Εκπαίδευση και Αρχική Επαγγελματική Κατάρτιση με το οποίο χρηματοδοτούσε και την εκπαίδευση, έκανε λόγο για «μια αλλαγή στάσης ζωής και μια υιοθέτηση νοοτροπίας επιχειρηματικότητας και συμμετοχής μέσα από την ανταγωνιστική αξιοποίηση της ουσιαστικής πληροφόρησης, της γνώσης και της καινοτομίας», διευκρινίζοντας ότι δεν απευθύνεται μόνο σε μελλοντικούς επιχειρηματίες.
Βέβαια, η παρέμβαση των επιχειρηματιών, η προσπάθεια καλλιέργειας στους μαθητές απέναντι στο σύστημα, δεν ξεκινά ούτε σταματά μέσα από διαγωνισμούς και μελέτες. Διαπνέει όλο το περιεχόμενο του σχολείου και αποθεώνεται ανοιχτά όπως π.χ. στο βιβλίο Πολιτικής Παιδείας Β΄ Λυκείου όπου διαβάζουμε πως «χρειάζεται μια νέα νοοτροπία και κουλτούρα επιχειρηματικότητας» και δίνει ένα καλό παράδειγμα για το τι σημαίνει οι νέοι να θεωρούν δικά τους τα συμφέροντα των μεγάλων επιχειρήσεων, αφού διδάσκονται στην ίδια σελίδα πως «η υψηλή φορολογία» είναι ένας από τους παράγοντες που την περιορίζουν.
Το νέο σχολείο, το οποίο συνεχίζει να οικοδομεί η κυβέρνηση, είναι προσανατολισμένο στην καλλιέργεια των απαραίτητων για αυτό δεξιοτήτων και συμπεριφορών, με τις εταιρείες να παίζουν ενεργό ρόλο, εμφανιζόμενες σαν σωτήρες σε ένα έδαφος υποχρηματοδότησης της εκπαίδευσης και σε ένα ευνοϊκό για αυτές περιβάλλον που έχει διαμορφωθεί από την εκπαιδευτική πολιτική εδώ και χρόνια. Πρόσφατα (8 Δεκέμβρη) στην τελετή βράβευσης των αριστούχων μαθητών από τον όμιλο Eurobank, στο πλαίσιο του προγράμματος χορηγιών προς αριστούχους «η μεγάλη στιγμή για την παιδεία», ο υπουργός Παιδείας Ν. Φίλης, δήλωνε σε αυτό το κλίμα, πως η προσπάθεια της Πολιτείας έχει ως στόχο την αναβάθμιση της Παιδείας και «στη συλλογική αυτή προσπάθεια, θέλουμε να είναι αρωγοί όλοι και ο ιδιωτικός τομέας»…
