Μέσα σε μια πενταετία (2012 – 2017), πάνω από 700.000 άνθρωποι πέρασαν το κατώφλι των ΚΕΠΑ («Κέντρα Πιστοποίησης Αναπηρίας»). Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Συντονιστικής Επιτροπής Αγώνα Αναπήρων (ΣΕΑΑΝ), οι βαριά ανάπηροι ξεπερνούν τις 500.000. Την ίδια στιγμή, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ έχει ανακοινώσει ότι αναπηρικά επιδόματα θα δικαιούνται μόλις οι 185.000, ενώ ήδη την τελευταία πενταετία έχουν μείνει χωρίς αναπηρικό επίδομα και σύνταξη πάνω από 150.000 άνθρωποι. Ενδεικτικό είναι ότι το ποσοστό των συνταξιούχων αναπηρίας του ΙΚΑ το 2008 ήταν 14% του συνόλου, ενώ δέκα χρόνια μετά έχει πέσει κάτω από το 6%…
Ακόμη όμως και οι «τυχεροί» που θα λάβουν επίδομα αναπηρίας, περνώντας κάθε τρεις και λίγο από Επιτροπές, στην πραγματικότητα παίρνουν ψίχουλα που δεν φτάνουν ούτε για τα απολύτως απαραίτητα για να καλύψουν τις ανάγκες της ασθένειας/αναπηρίας τους, πολύ περισσότερο για να ζήσουν αξιοπρεπώς απ’ αυτά: Τα επιδόματα αναπηρίας σήμερα κυμαίνονται από 200 ευρώ (π.χ. για τους νεφροπαθείς), η συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων βρίσκεται γύρω στα 300 ευρώ (π.χ. βαριές αναπηρίες), ενώ ένα πολύ μικρό ποσοστό παίρνει 700 ευρώ (παραπληγικοί και άνεργοι τυφλοί).
Στο «οπλοστάσιο» των περικοπών προστίθεται και η «λειτουργικότητα»
Την τελευταία δεκαετία, οι δαπάνες για την Πρόνοια μειώθηκαν κατά 50%, ενώ το 3ο μνημόνιο προέβλεπε νέα μείωση κατά 900 εκατομμύρια ευρώ ετησίως.
Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ, στα χνάρια των προκατόχων της, περνάει μια σειρά αντιλαϊκά μέτρα προκειμένου να μειώσει ακόμη περισσότερο το κόστος για το αστικό κράτος και τις ελάχιστες παροχές που δίνονται σήμερα. Η κατεύθυνση που έχει δοθεί – με βάση και την έκθεση του ΟΟΣΑ για την Ελλάδα το 2013 – είναι η συνολική δαπάνη για τα επιδόματα και τις συντάξεις αναπηρίας να πέσει από το 1% του ΑΕΠ στο 0,3%.
Σημαντικό εργαλείο για την επίτευξη αυτού του αντιλαϊκού στόχου, που θα επιδεινώσει παραπέρα τη ζωή των ΑμεΑ και των χρόνιων πασχόντων από τα λαϊκά στρώματα, αποτελεί η περιβόητη «λειτουργικότητα» της αναπηρίας.
Οπως αναφέρεται στην πρόσφατη απόφαση του Γιούρογκρουπ για τη «μεταμνημονιακή» περίοδο, «η Ελλάδα θα ολοκληρώσει τη μεταρρύθμιση των δικτύων κοινωνικής ασφάλισης που δρομολογήθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος. Για τον σκοπό αυτό θα εφαρμοστεί σε όλα τα επιδόματα αναπηρίας η νέα προσέγγιση για τον προσδιορισμό της αναπηρίας, με βάση τόσο την ιατρική όσο και τη λειτουργική αξιολόγηση μέχρι τα μέσα του 2019».
Ηδη, σε αυτήν την κατεύθυνση, έχει προηγηθεί το «ανοιχτό» σε μελλοντικές Υπουργικές Αποφάσεις και εγκυκλίους άρθρο 215 του πολυνομοσχεδίου που ψηφίστηκε τον περασμένο χειμώνα, σχετικά με το νέο σύστημα και τα κριτήρια απονομής των επιδομάτων των ΑμεΑ και των συντάξεων αναπηρίας.
Η λεγόμενη «λειτουργικότητα» ή «λειτουργική αξιολόγηση» της αναπηρίας θέτει ως κριτήριο για να πάρει κάποιος επίδομα ή σύνταξη την οικονομική κατάσταση του αναπήρου και της οικογένειάς του, την κοινωνικότητά του, την περιουσιακή του κατάσταση, το μορφωτικό του επίπεδο κ.ά., παραγκωνίζοντας τις αυξημένες και ιδιαίτερες καθημερινές ανάγκες του.
Μέσα από το σύνολο των κριτηρίων της «λειτουργικότητας», δημιουργούνται πρόσθετα φίλτρα ώστε οι κρατικές παροχές να χορηγούνται μόνο σε όσους βρίσκονται στα όρια της εξαθλίωσης. Ο «κόφτης» της «λειτουργικότητας», εξάλλου, δεν είναι σημερινό «φρούτο», αποτελεί στρατηγική κατεύθυνση της ΕΕ, είχε πρωτοανακοινωθεί από την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ το 2002, λίγα χρόνια αργότερα επιχείρησε να την περάσει η κυβέρνηση της ΝΔ και σήμερα επανέρχεται.
Μαζικές «σφαγές» στα ποσοστά αναπηρίας από τα ΚΕΠΑ
Κι όλα αυτά όταν, με το ήδη διαμορφωμένο αντιλαϊκό πλαίσιο, οι καταγγελίες για «σφαγή» στα ποσοστά αναπηρίας και απάνθρωπες συμπεριφορές από τις Επιστημονικές Επιτροπές των ΚΕΠΑ είναι αμέτρητες, αναγκάζοντας χιλιάδες ανθρώπους να μπαίνουν σ’ ένα κυνηγητό ποσοστών με ενστάσεις, εξετάσεις, επανεξετάσεις, επιπλέον έξοδα και ταλαιπωρία.
Τα ποσοστά για τη σκλήρυνση κατά πλάκας έχουν πέσει στο 30%, παιδιά με βαριά νοητική στέρηση βγαίνουν με ποσοστά αναπηρίας 45 και 50% ή ακόμη χαρακτηρίζονται ικανά προς εργασία, χάνοντας τη δυνατότητα της έμμεσης ασφάλισης από τον γονιό/σύζυγο ή τη δυνατότητα να πάρουν μέρος της σύνταξης του θανόντα γονιού. Κόβονται ποσοστά σε μη εμφανείς αναπηρίες, που όμως η σοβαρότητά τους είναι οξυμένη (π.χ. νευρολογικές εκφυλιστικές παθήσεις).
Οσον αφορά τους εργαζόμενους που παθαίνουν εργατικό «ατύχημα» ή σοβαρό πρόβλημα υγείας, το πρώτο διάστημα που είναι εμφανές το πρόβλημα και δικαιούνται προσωρινή αναπηρική σύνταξη, τους δίνεται το ανάλογο ποσοστό. Συχνά, όμως, όταν πλησιάζουν κοντά στη μονιμοποίηση της σύνταξης – μετά την 5η επανεξέταση – τους μειώνεται το ποσοστό. `Η σε άλλες περιπτώσεις, που κάποιος αδυνατεί να κάνει το επάγγελμα που έκανε μέχρι πρόσφατα, χωρίς να του εξασφαλίζεται άλλη θέση εργασίας, δεν παίρνει σύνταξη αναπηρίας καθώς κρίνεται ικανός προς εργασία.
Να σημειωθεί, εξάλλου, ότι σύμφωνα με το ν. 2643, το 4% των θέσεων στον ευρύτερο δημόσιο τομέα πρέπει να διατίθεται σε ανάπηρους και χρονίως πάσχοντες. Ο συγκεκριμένος νόμος έχει να εφαρμοστεί εδώ και μία δεκαετία, ενώ πάνω από το 90% των ικανών προς εργασία αναπήρων είναι άνεργοι…
Απάντηση με ενίσχυση της πάλης ενάντια στην εγκληματική πολιτική
Ολα τα κόμματα που υπηρετούν τις επιταγές του κεφαλαίου έχουν τεράστιες ευθύνες για αυτήν την εγκληματική πολιτική, την ίδια πολιτική που συγχρόνως αφήνει πίσω της καθημερινά σακατεμένους εργάτες από εργατικά «ατυχήματα» και επαγγελματικές ασθένειες που θερίζουν.
Το επιστημονικό προσωπικό, οι γιατροί οφείλουν να αρνηθούν να χρησιμοποιηθούν ως μηχανισμός περικοπής επιδομάτων σε βάρος των χρονίως πασχόντων από τα λαϊκά στρώματα, για να εξασφαλιστούν κονδύλια για τη στήριξη των μεγαλοεπιχειρηματιών.
Είναι επιτακτική ανάγκη η ενίσχυση της πάλης για ένα κεντρικά σχεδιασμένο δίκτυο υπηρεσιών πρόληψης της αναπηρίας και προστασίας της ζωής και της υγείας των εργαζομένων στους χώρους δουλειάς. Που θα συνδέεται με εξειδικευμένες αποκλειστικά δημόσιες και δωρεάν κοινωνικές υπηρεσίες στήριξης της οικογένειας και εξειδικευμένα κέντρα για βαριές αναπηρίες, δημόσια κέντρα πρόληψης και έγκαιρης διάγνωσης, θεραπείας και αποκατάστασης, δωρεάν παροχή όλων των απαραίτητων φαρμάκων και βοηθημάτων, δημόσια και δωρεάν κέντρα ανοιχτής ή κλειστής, προσωρινής ή μόνιμης παραμονής και στήριξης των βαριά αναπήρων
Χαρακτηριστικά παραδείγματα της απάνθρωπης πολιτικής
Κόβουν τις πενιχρές συντάξεις στα δύο
Ο Κώστας Κοράκης, καρδιοπαθής με τρεις αγγειοπλαστικές, με κλάσμα εξώθησης αριστερής κοιλίας 35% και διαβητικός τύπου Β, έχει ανεπανόρθωτη καρδιακή βλάβη. Από τα 15 του εργαζόταν ως μεταλλεργάτης σε μηχανουργεία.
«Το 2012 βγήκα με αναπηρική σύνταξη με 67% για δύο χρόνια. Πέρασα άλλες τέσσερις φορές από Επιτροπές και έπαιρνα το ίδιο ποσοστό. Το 2018, χρονιά όπου θα κατοχύρωνα το δικαίωμα στη μόνιμη και πλήρη αναπηρική σύνταξη, μείωσαν το ποσοστό στο 55%, με τη δικαιολογία ότι «άλλαξε η νομοθεσία». Δεν άλλαξε όμως η ασθένειά μου! Βάσει του παλιού νόμου δικαιούμαι περίπου τη μισή της αναπηρικής σύνταξης που έπαιρνα, δηλαδή 300 ευρώ. Εδώ δεν τα έβγαζα πέρα με την ολόκληρη. Με τις νέες περικοπές που λένε ότι θα γίνουν δεν ξέρω πού θα πάει. Δεν έχω αντοχές να περπατήσω ή να ανέβω μια σκάλα. Είναι αδύνατο να δουλέψω… Εχω 8.050 βαρέα ένσημα, πληρωμένα λεφτά είναι όλα αυτά. Δεν ζητάω να μου χαρίσουν κάτι!», λέει στον «Ριζοσπάστη».
«Αφού δεν έχεις αποβάλει είσαι μια χαρά…»
Η Β., 7 μηνών έγκυος, πάσχει από «συστηματικό ερυθηματώδη λύκο» που έχει πειράξει διάφορα ζωτικά όργανα. Ενώ έπαιρνε ποσοστό αναπηρίας 67%, πριν λίγες μέρες τα ΚΕΠΑ τής μείωσαν το ποσοστό στο 42%.
«Στη Δευτεροβάθμια Επιτροπή των ΚΕΠΑ», καταγγέλλει, «δεν δέχτηκαν καν τις καινούριες εξετάσεις που είχα κάνει. Με ρώτησαν τι έχω κι όταν τους είπα, μου απάντησαν ότι δεν είναι ασθένεια. «Ξέρεις πολλούς που να έχουν δύο σπλήνες, όζους στα επινεφρίδια, διόγκωση συκωτιού;» Η απάντησή τους ήταν «Γιατί δεν έχεις αποβάλει; Ο «λύκος» κάνει αποβολές, άρα είσαι μια χαρά», μου είπαν και με έβγαλαν έξω!»…
Να σημειωθεί ότι η Β. δεν διεκδικεί καν κάποιο επίδομα. Οπως μας εξηγεί: «Χρειάζομαι το ποσοστό προκειμένου να παίρνω ακόμη κι αυτές τις ελάχιστες παροχές, όπως το κοινωνικό τιμολόγιο. Στα φάρμακα, αντί για 25%, η συμμετοχή μου θα είναι στο 10%. Μόνο τα φάρμακά μου είναι περίπου 300 ευρώ το μήνα και οι γιατροί άλλα 200 ευρώ το μήνα. Δουλεύω στον ιδιωτικό τομέα, δεν μπορώ να πηγαίνω στα πρωινά ραντεβού γιατί δεν μου δίνουν άδεια από τη δουλειά. Αν έχω το ποσοστό μπορώ να διεκδικήσω καλύτερες συνθήκες εργασίας, να μην βγαίνω σε εξωτερικές δουλειές, καθώς είναι απαγορευτικό να βγαίνω στον ήλιο. Δεν παίρνουν καν υπόψη τα πραγματικά δεδομένα στην καθημερινή μου ζωή και στη δυνατότητά μου να εργαστώ. Θέλω να έχω εκείνα τα στοιχειώδη μέτρα στήριξης για την εξασφάλιση μιας κάποιας ποιότητας στην καθημερινή μου ζωή και την καλύτερη αντιμετώπιση της νόσου».
Απάνθρωπα «δεδομένα»
Η Αθανασία πάσχει από σοβαρή νόσο και μάλιστα σε φάση υποτροπής, περνάει για πέμπτη χρονιά από Επιτροπή και, ενώ μέχρι πρότινος είχε 67%, της ανακοινώθηκε ότι το ποσοστό μειώνεται στο 50%.
«Η απόφαση είναι 100% απαράδεκτη. Εργάζομαι και θέλω να παραμείνω εργαζόμενη», μας λέει, «όμως αυτό δεν σημαίνει ότι και αυτά τα ελάχιστα που μου εξασφαλίζει το 67%, έως τώρα τουλάχιστον, δεν τα έχω ανάγκη και δεν τα διεκδικώ. Η δικαιολογία που μου έκοψαν το ποσοστό είναι η κλασική, ότι είμαι λειτουργική, περπατάω, δουλεύω, άρα δεν έχω ανάγκη, με βάση τα δικά τους απάνθρωπα δεδομένα. Το ζήτημα είναι ότι ένας άνθρωπος που έχει χρόνια προβλήματα υγείας δεν σημαίνει ότι δεν θέλει να εργάζεται ή να είναι λειτουργικός. Κάθε άλλο. Είμαι 27 ετών και δεν θέλω να κάτσω στην άκρη. Ομως έχω και ιδιαίτερες ανάγκες, όπως να έχω περισσότερες μέρες άδεια, να εργάζομαι λιγότερες ώρες, να μην εκτίθεμαι σε κινδύνους. Δεν έχεις τις ίδιες αντοχές μ’ έναν υγιή».
Για την Ιστορία, στις σοσιαλιστικές χώρες όταν ένας εργαζόμενος πάθαινε ατύχημα ή κάποια ασθένεια, αν το επιθυμούσε και ο ίδιος, η σοσιαλιστική επιχείρηση ή η υπηρεσία στην οποία δούλευε προχωρούσε σε προσαρμογές, προκειμένου να μπορέσει να ανταποκριθεί ο ανάπηρος με μειωμένες ώρες και μέρες εργασίας
