Στο «αναπτυξιακό» πολυνομοσχέδιο που δόθηκε για δημόσια διαβούλευση ενέταξε η κυβέρνηση τις νέες αντιδραστικές αλλαγές στο συνδικαλιστικό νόμο αλλά και πολλές αντεργατικές ανατροπές που έρχονται να ενισχύσουν την εργασιακή ζούγκλα, καθιστώντας το σχέδιο νόμου ένα αντεργατικό τερατούργημα. Ήδη συνδικάτα, ομοσπονδίες και εργατικά κέντρα καλούν τους εργαζόμενους σε απεργιακή ετοιμότητα για να δοθεί μαχητική απάντηση σε κυβέρνηση και εργοδοσία.
Συγκεκριμένα περιλαμβάνονται διατάξεις για το Γενικό Μητρώο των συνδικαλιστικών οργανώσεων, δηλαδή το φακέλωμα των μελών των συνδικάτων, ενώ η ψηφοφορία για την προκήρυξη απεργίας μπορεί να γίνεται ηλεκτρονικά. Το πολυνομοσχέδιο δεκάδων σελίδων, φέρνει μπαράζ αντεργατικών μέτρων, από την επέκταση των Ενώσεων Προσώπων και των επιχειρησιακών συμβάσεων μέχρι την κατάργηση των ίδιων των συλλογικών συμβάσεων σε ορισμένες περιπτώσεις.
Είναι χαρακτηριστικό, ότι προβλέπει εξαιρέσεις κατά την εφαρμογή των όρων των συλλογικών συμβάσεων για επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν προβλήματα «προκειμένου να διευκολυνθούν για να ορθοποδήσουν». Τέτοιες επιχειρήσεις είναι αυτές που βρίσκονται σε καθεστώς προπτωχευτικής διαδικασίας ή πτώχευσης ή εξωδικαστικού συμβιβασμού ή εξυγίανσης, καθώς και οι επιχειρήσεις Κοινωνικής Οικονομίας και Νομικά Πρόσωπα μη κερδοσκοπικού σκοπού.
Εξαιρέσεις στις κλαδικές συμβάσεις εργασίας
Το παραπέρα χτύπημα των κλαδικών συμβάσεων, με την πρόβλεψη για «ρήτρα εξαίρεσης» από την εφαρμογή τους και άλλα μέτρα είναι στο επίκεντρο του νομοσχεδίου σε σχέση με τα Εργασιακά. Πρόσχημα για την εξαίρεση είναι η «οικονομική κατάσταση» που θα επικαλούνται οι επιχειρήσεις. Με τον τρόπο αυτό ανοίγει κερκόπορτα για τη μη εφαρμογή των Συλλογικών Συμβάσεων και κατρακύλα όλων των μισθών στο όριο του κατώτερου.
Συγκεκριμένα:
— Η διάταξη προβλέπει «να γίνονται εξαιρέσεις κατά την εφαρμογή των όρων των συλλογικών συμβάσεων προκειμένου να διευκολυνθούν για να ορθοποδήσουν».
Τέτοιες επιχειρήσεις, μεταξύ άλλων, είναι αυτές «που αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα, δηλαδή επιχειρήσεις σε καθεστώς προπτωχευτικής διαδικασίας, ή πτώχευσης ή εξωδικαστικού συμβιβασμού ή εξυγίανσης, επιχειρήσεις κοινωνικής οικονομίας και νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού σκοπού».
Αξιοποιείται πόρισμα της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ
Η νέα αντεργατική παρέμβαση στηρίζεται εξολοκλήρου στο πόρισμα της Επιτροπής Ειδικών Εμπειρογνωμόνων που για τον ίδιο σκοπό είχε συστήσει η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Στο πόρισμα αυτό, το οποίο είχε δημοσιοποιηθεί το Σεπτέμβρη του 2016 και η τότε κυβέρνηση το είχε αξιολογήσει θετικά, προβλεπόταν ήδη ρήτρα εξαίρεσης.
Ειδικότερα για το ζήτημα της «ευνοϊκότερης σύμβασης», αν δηλαδή η σύμβαση με τους καλύτερους όρους για έναν εργαζόμενο θα υπερισχύει έναντι όλων των άλλων, η Επιτροπή πρότεινε τα εξής: «Μισθολογικές συμφωνίες με μικρότερο επίπεδο μισθών δεν μπορεί να είναι χαμηλότερες από τις εθνικές/κλαδικές συμφωνίες που έγιναν σε υψηλότερο επίπεδο. Οι κοινωνικοί εταίροι, ωστόσο, θα πρέπει να συμφωνήσουν σε «ανοιχτές ρήτρες» πάνω σε συγκεκριμένα θέματα, τα οποία θα επιτρέπουν προσωρινές παρεκκλίσεις από τις κλαδικές ή ομοιοεπαγγελματικές συμφωνίες (αλλά όχι από νομικές προδιαγραφές) στην περίπτωση επειγουσών οικονομικών αναγκών της εταιρείας. Οι παρεκκλίσεις μπορούν να συμφωνούνται μόνο από τους κοινωνικούς εταίρους που υπέγραψαν την αντίστοιχη συμφωνία».
Μάλιστα, ένα μέρος της Επιτροπής πήγαινε παραπέρα, καθώς θεωρούσε πως «η μισθολογική ευελιξία στο μικρο-επίπεδο είναι σημαντική» και ότι «η ιεραρχία των συλλογικών διαπραγματεύσεων πρέπει να διέπεται από την αρχή της επικουρικότητας, όπου συμβάσεις που συνάπτονται σε επιχειρησιακό επίπεδο, εγγύτερα των εμπλεκόμενων εργαζομένων και επιχειρήσεων, υπερισχύουν συμβάσεων που συνάπτονται σε κλαδικό/ομοιοεπαγγελματικό/εθνικό επίπεδο». Δηλαδή, οι επιχειρησιακές συμβάσεις να υπερισχύουν ντε φάκτο των κλαδικών!
Άλλες δύο ρυθμίσεις – φωτιά
Με άλλη διάταξη ορίζεται ντε φάκτο ότι «η εθνική κλαδική ή ομοιοεπαγγελματική συλλογική σύμβαση δεν υπερισχύει αντίστοιχης τοπικής», που σημαίνει ότι μια κλαδική θα μπορεί να ξηλώνεται προς όφελος της εργοδοσίας και με την υπογραφή μιας αντίστοιχης τοπικής!
Πάνω σ’ αυτό το έδαφος πατάει σήμερα η κυβέρνηση για να πάει ένα βήμα παραπέρα την αντεργατική επίθεση, παρουσιάζοντας ως «κανονικότητα» για την ανάπτυξη και τα κέρδη του κεφαλαίου την απάλειψη ακόμα και των ελάχιστων περιορισμών στην τήρηση των κλαδικών συμβάσεων, οδηγώντας βήμα βήμα στην πλήρη κατάργησή τους.
Ζήτημα τίθεται και με την επεκτασιμότητα των κλαδικών συμβάσεων, που αποσπασματικά νομοθέτησε ο ΣΥΡΙΖΑ, καθώς στο πολυνομοσχέδιο τίθενται επιπλέον όροι, πέρα από το να εκπροσωπούν οι συνδικαλιστικές οργανώσεις το 50%+1 των εργαζομένων του κλάδου. Ο όρος που προστίθεται είναι να υπάρχει «τεκμηρίωση των επιπτώσεων της επέκτασης στην ανταγωνιστικότητα και την απασχόληση και κοινοποίηση αυτής στο Ανώτατο Συμβούλιο Εργασίας», που σημαίνει ότι μια κλαδική σύμβαση θα παραμένει ανενεργή και επί της ουσίας άκυρη, αν υπάρχει εκτίμηση από τα «δεσμευόμενα μέρη» ότι η υποχρεωτική επέκτασή της μπορεί να πλήξει την ανταγωνιστικότητα του κλάδου.
Διατάξεις για τον έλεγχο των συνδικάτων
Προωθείται η ακόμα μεγαλύτερη παρέμβαση του αστικού κράτους στις διαδικασίες των συνδικάτων και στις ίδιες τις Γενικές τους Συνελεύσεις, ενώ παράλληλα ανοίγει ο δρόμος για ενίσχυση του φακελώματος των εργαζομένων. Η κυβέρνηση της ΝΔ συνεχίζει από εκεί που σταμάτησε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ με την απεργοκτόνα διάταξη που ψήφισε το 2018.
Το νομοσχέδιο προβλέπει:
— Προωθεί την ηλεκτρονική ψηφοφορία για τις «αποφάσεις των Γενικών Συνελεύσεων και λοιπών οργάνων διοίκησης» των συνδικάτων, «συμπεριλαμβανομένων των αποφάσεων κήρυξης απεργίας», αφήνοντας μάλιστα σε δεύτερο χρόνο τον ορισμό «κάθε λεπτομέρειας για την εφαρμογή της παρούσης διάταξης» με απόφαση του υπουργού Εργασίας.
Η προωθούμενη επέμβαση στις διαδικασίες των συνδικάτων δεν είναι ούτε «εκδημοκρατισμός» ούτε «διευκόλυνση», όπως επιχειρεί να την παρουσιάσει η κυβέρνηση. Πέρα από τα ζητήματα που τίθενται για το αδιάβλητο τέτοιων διαδικασιών, το κύριο είναι ότι επιβάλλοντας στους εργαζόμενους ψηφοφορίες μακριά από οποιαδήποτε συλλογική διαδικασία, επιχειρούν να διευκολύνουν τον έλεγχό τους απευθείας από την εργοδοσία και τους ανθρώπους της, να υποσκάψουν τον ίδιο τον πυρήνα της συλλογικής δράσης ενός συνδικάτου, τη ζωντανή συμμετοχή των ίδιων των εργαζομένων στις δημοκρατικές λειτουργίες του, όπως είναι η Γενική Συνέλευση, η οποία αποτελεί και το πιο γνήσιο και αντιπροσωπευτικό του όργανο. Επιχειρούν να κόψουν τους δεσμούς των ίδιων των εργαζομένων μεταξύ τους, το αναφαίρετο δικαίωμά τους να ενημερώνονται και να συζητούν συλλογικά, να συνδιαμορφώνουν τα αιτήματά τους και το σχέδιο δράσης τους, να οργανώνουν τις απεργιακές και τις άλλες κινητοποιήσεις τους.
— Αντίστοιχα, συνεχίζοντας την υλοποίηση μνημονιακών προαπαιτούμενων που ψήφισαν μαζί ΝΔ – ΣΥΡΙΖΑ – ΠΑΣΟΚ, με το νομοσχέδιο προωθείται η δημιουργία «Γενικού Μητρώου Συνδικαλιστικών Οργανώσεων Εργαζομένων» στο υπουργείο Εργασίας.
Υπό το πρόσχημα της «αντιμετώπισης του κατακερματισμένου οργανωτικού συνδικαλιστικού συστήματος της χώρας μας» και των «σωματείων-σφραγίδων» – στη δημιουργία των οποίων βέβαια πρωτοστατούν οι ίδιοι οι εργοδότες και οι εργατοπατέρες όλων των μνημονιακών κομμάτων – ο πραγματικός στόχος της κυβέρνησης είναι να ανοίξει ο δρόμος για ενίσχυση του φακελώματος των εργαζομένων και του ασφυκτικού ελέγχου των πραγματικών συνδικάτων από το αστικό κράτος και την εργοδοσία.
Και εδώ, μάλιστα, με τη γνωστή μέθοδο της «σαλαμοποίησης», το νομοσχέδιο παραπέμπει σε απόφαση του υπουργού Εργασίας «κάθε θέμα σχετικά με τη δημιουργία του Μητρώου Συνδικαλιστικών Οργανώσεων Εργαζομένων και Οργανώσεων Εργοδοτών, τη δημοσιότητα των στοιχείων του και κάθε αναγκαία τεχνική λεπτομέρεια καθώς και τη χορήγηση πληροφοριών σε σχέση με τα στοιχεία του μητρώου και με την τήρηση της προστασίας των προσωπικών δεδομένων…».
Η όλη διατύπωση της διάταξης δείχνει πως πρόκειται για μεθόδευση, αφού πρώτα επιδιώκει να δημιουργήσει το ηλεκτρονικό μητρώο, να ανοίξει δηλαδή ο δρόμος για το φακέλωμα και μετά όλα τα υπόλοιπα – που μόνο «λεπτομέρειες» δεν είναι – να καθορίζονται με Υπουργικές Αποφάσεις…
Άλλες διατάξεις
Επιχειρώντας να «χρυσώσει το χάπι» των νέων αντεργατικών ανατροπών, η κυβέρνηση με άλλες διατάξεις του πολυνομοσχεδίου επιχειρεί να φορέσει ένα «φιλεργατικό» προσωπείο.
Στο πλαίσιο αυτό σχεδιάζει την αύξηση του κόστους της «πρόσθετης εργασίας» στη μερική απασχόληση, ως μέσο μείωσης της αδήλωτης εργασίας, καθώς και τη δημιουργία «ηλεκτρονικής κάρτας εργαζομένων» όπου θα καταγράφεται ο χρόνος προσέλευσης και αποχώρησης από την εργασία. Προστίθεται επίσης διάταξη ότι καθυστέρηση μισθοδοσίας μεγαλύτερη των δύο μηνών θεωρείται βλαπτική μεταβολή στους όρους εργασίας του εργαζόμενου, ενώ επανέρχεται επίσης διάταξη που προέβλεπε ότι οι ΑΠΔ σε ηλεκτρονική μορφή δεν γίνονταν δεκτές από τον ασφαλιστικό φορέα (π.χ. πρώην ΙΚΑ, νυν ΕΦΚΑ) για τις περιόδους εκείνες που οι εργοδότες δεν είχαν καταβάλει ασφαλιστικές εισφορές. Ακόμα σχεδιάζεται αναβάθμιση των δυνατοτήτων του πληροφοριακού συστήματος «Εργάνη», με θεσμοθέτηση της υποχρέωσης των εργοδοτών να δηλώνουν και όσους εργαζόμενους ασφαλίζουν και πληρώνουν με εργόσημο.
Οι εν λόγω παρεμβάσεις βέβαια – ορισμένες από τις οποίες μάλιστα δεν αποκλείεται να κρύβουν κινδύνους για τους εργαζόμενους, ανάλογα με την τελική διατύπωση των διατάξεων – δεν αλλάζουν σε καμία περίπτωση το καθεστώς εργασιακής ζούγκλας, το οποίο βασίζεται σε ένα τεράστιο αντεργατικό νομοθετικό πλαίσιο που ενισχύεται και με το παρόν πολυνομοσχέδιο.
Προκλητικά προνόμια στους επιχειρηματικούς ομίλους
Κυβερνητικές πηγές υποστήριζαν πως το νομοσχέδιο φέρνει «σαρωτικές παρεμβάσεις» που επιτρέπουν τη διαμόρφωση «γόνιμου εδάφους» και «φιλικού κλίματος» για την προσέλκυση νέων επενδύσεων.
Το νομοσχέδιο παρέχει μεγαλύτερη «ευελιξία» στις επενδύσεις που θεωρούνται στρατηγικές, για να μπορέσουν να αδειοδοτηθούν γρήγορα, ενώ αντίστοιχες διαδικασίες καθιερώνονται και για άλλες επιχειρήσεις της βιομηχανίας. Έτσι, οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε επιχειρηματικά πάρκα, πλέον θα χρειάζονται μόνο άδεια εγκατάστασης και όχι άδεια λειτουργίας. Θα αρκεί, δηλαδή, μια απλή γνωστοποίηση ότι η επιχείρηση ξεκινά τη δραστηριότητά της. Επί της ουσίας η κυβέρνηση ιδιωτικοποιεί πλήρως τη διαδικασία ελέγχου μιας επιχείρησης που θέλει να αποκτήσει άδεια. Στο εξής, η πιστοποίηση και ο έλεγχος θα γίνεται όχι μόνο από δημοσίους αλλά και από ιδιωτικούς φορείς, μετατρέποντας τους επιχειρηματικούς ομίλους σε κριτές του εαυτού τους και ενισχύοντας την αδιαφάνεια ως προς την τήρηση της νομοθεσίας. Το νομοσχέδιο περιλαμβάνει επίσης αλλαγές στο καθεστώς αδειοδότησης και λειτουργίας των κεραιών κινητής τηλεφωνίας στην Ελλάδα, ακολουθώντας «τα πρότυπα διεθνών καλών πρακτικών», που κατά κανόνα είναι πιο χαλαρά σε σχέση με την εθνική νομοθεσία.
Προβλέπει:
— Άρση επιχειρηματικών «εμποδίων» αναφορικά με τον χωροταξικό σχεδιασμό. Μεταξύ άλλων προβλέπεται η κατάργηση της «απαρχαιωμένης κατηγορίας» «μεσαίας όχλησης», ιδίως για βιοτεχνικές και εμπορικές επενδύσεις. Αποσαφηνίζεται πού δεν απαιτείται πλέον έγκριση εγκατάστασης. Μάλιστα, η έγκριση λειτουργίας δεν απαιτείται για τη «μέση» βιομηχανία.
— Επιτυγχάνεται η απλούστευση των διαδικασιών, συμπεριλαμβανομένων των περιβαλλοντικών αδειοδοτήσεων. Μάλιστα, ο γενικός κανόνας είναι πρώτα να ξεκινούν τη λειτουργία τους οι επιχειρήσεις και να διενεργείται εκ των υστέρων ο έλεγχος των απαιτούμενων δικαιολογητικών. Στόχος, όπως λένε, είναι η αποφυγή χρονοτριβής και άσκοπων καθυστερήσεων και η μείωση των διοικητικών βαρών ώστε να ενισχυθεί η «αναπτυξιακή προοπτική». Σε αυτό το πλαίσιο, μια επιχείρηση δεν θα χρειάζεται πλέον – εκτός της άδειας εγκατάστασης- ούτε άδεια λειτουργίας και θα αρκεί μια απλή γνωστοποίηση ότι ξεκινά τη δραστηριότητά της. Για τις επιχειρήσεις εντός των πάρκων θεσμοθετούνται χαμηλότερες κατηγορίες περιβαλλοντικής κατάταξης, έτσι ώστε να χρειάζονται ελαφρύτερη περιβαλλοντική αδειοδότηση.
— Προβλέπεται η προκαταβολή των κρατικών ενισχύσεων στους ομίλους, με την ολοκλήρωση του 50% των «επενδυτικών» σχεδίων.
— Ανάθεση σε τρίτους (τράπεζες, ιδιωτικές επιχειρήσεις) της αξιολόγησης των επενδυτικών σχεδίων του «αναπτυξιακού» νόμου, όπως και του ελέγχου της υλοποίησης των επενδύσεων.
— Επιχειρηματικά πάρκα. Στόχος είναι η ευκολότερη εγκατάσταση επιχειρήσεων εντός του πάρκου, ενώ θα δίνεται η δυνατότητα διαμεσολάβησης μεταξύ του φορέα διαχείρισης πάρκου και εγκατεστημένων επιχειρήσεων για την άμεση επίλυση διαφορών.
— Ενιαίος Ψηφιακός Χάρτης. Προβλέπονται η αποτύπωση και η συγκέντρωση όλων των γεωχωρικών δεδομένων (π.χ. όροι και περιορισμοί δόμησης, δάση και δασικές εκτάσεις, αιγιαλός, αρχαιολογικοί χώροι, περιοχές NATURA κ.λπ.) σε ένα ενιαίο ψηφιακό σύστημα, για τη διευκόλυνση των «επενδυτών».
— «Ενιαία ρύθμιση» για τις κεραίες τηλεπικοινωνιών, έτσι ώστε να επιταχυνθεί η διαδικασία, με σκοπό την προσέλκυση επενδύσεων σε δίκτυα νέας γενιάς. Θα προβλέπονται ακόμη η δημιουργία πάρκων κεραιών και η θέσπιση Εθνικού Παρατηρητηρίου.
— Επιτάχυνση των δικαστικών διαδικασιών που αφορούν μεγάλα επενδυτικά σχέδια.
