Καίτοι για την τρέχουσα βδομάδα προγραμματισμένη ήταν η έξοδος πολύ περισσότερων «πρεμιερών», αυτή αναβλήθηκε για το μέλλον, αφήνοντας μια βδομάδα αποψιλωμένη και εκχερσωμένη, με μόνο δύο αξιόλογες παραγωγές – η καθεμιά για διαφορετικούς λόγους. Είναι το φρέσκο καναδέζικο «Δωμάτιο» (2016) σε σκηνοθεσία Λένι Αμπράχαμσον και ένας μπρεχτικός «Γαλιλαίος» (1975) του άξιου Αμερικανού Τζόζεφ Λόζι, που για πρώτη φορά προβάλλεται στην Ελλάδα.
Το κλου των πρεμιερών: Μια φτηνιάρικη αμερικανική παρωδία, σάτιρα του περσινού αμερικανικού «τίποτα» «50 αποχρώσεις του γκρι» (2015) του Σαμ Τέιλορ – Τζόνσον. «50 αποχρώσεις του μαύρου» (2016) ο ευφάνταστος τίτλος της εν λόγω γελοιοποιημένης απομίμησης, σε σκηνοθεσία Μάικλ Τάιντς και πρωταγωνιστή τον γνωστό μαύρο κωμικό Μάρλον Ουέιανς. (Δείτε εδώ το Trailer).
Επίσης, πρεμιέρα έκαναν χτες Πέμπτη και τρεις ελληνικές παραγωγές. Το 73λεπτο ντοκιμαντέρ του Βαγγέλη Καλαμπάκα, για την καθημερινή ζωή των παιδιών σε ένα χριστιανικό ορφανοτροφείο στην Αντίς Αμπέμπα της Αιθιοπίας, με τίτλο «Ο Θεός δεν μοιράζει καραμέλες» (2014), ταινία που θα προβάλλεται αποκλειστικά στον κινηματογράφο «Τριανόν», οι «7 Θυμοί» (2014) του Χρήστου Βούπουρα, φιλμ υπαρξιακό και λυρικό που ισχυρίζεται ότι προσπαθεί να ανιχνεύσει τη μεταφυσική του ρεαλισμού της καθημερινότητας και, τέλος, η τηλεοπτικής αισθητικής «Ο Μαγικός Καθρέφτης» (2016), σε σκηνοθεσία Χρήστου Δήμα. Η ιδιαιτερότητα του τελευταίου αυτού πονήματος φαίνεται ότι αρχίζει και τελειώνει στο ότι είναι η πρώτη ελληνική ταινία 3D, κωμωδία για έναν έφορο αρχαιοτήτων που ανακαλύπτει έναν μαγικό καθρέφτη και προσπαθεί να ξεφύγει από τη «σκονισμένη» του ρουτίνα, να ταξιδέψει σε άλλους αιώνες και να αλλάζει ζωές… Ωστόσο, παραμένει μυστηριωδώς ακατανόητο το γιατί, όποια «κινούμενη εικόνα» βρεθεί στο διάβα – κοινώς «ό,τι κάτσει» – θα πρέπει να δείχνεται στη μεγάλη οθόνη… (Δείτε εδώ το Trailer).
Κριτική: Τζία Γιοβάνη
Η ταινία «Γαλιλαίος» του Αμερικανού Τζόζεφ Λόζι προβάλλεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα σαράντα χρόνια μετά την ολοκλήρωσή της, με το χρόνο να την αφήνει, κατ’ ουσίαν, ανέγγιχτη. Ο πολυβραβευμένος Λόζι, που αποφάσισε να ασχοληθεί με το σινεμά αφότου γνώρισε τον Αϊζενστάιν στη Μόσχα, δε μπορούσε παρά να μπει στη «μαύρη λίστα» του Μακάρθι το ’51… Εκλεκτικές συγγένειες τον ώθησαν, μεταξύ άλλων, και στην κινηματογραφική μεταφορά του οικουμενικού θεατρικού του Μπρεχτ, για τον Ιταλό φυσικό επιστήμονα του 17ου αιώνα… Με σπουδαίους ηθοποιούς του κλασικού θεάτρου, τη μουσική του μεγάλου Χανς Αϊσλερ που αναδεικνύεται κυρίως στα μουσικά ιντερμέδια, με έκδηλα μπρεχτικά στοιχεία αποστασιοποίησης και, κυρίως, με στέρεη βάση ένα εξαίρετο κείμενο και παραμάσχαλα τις συμβουλές του ίδιου του Μπρεχτ για την ερμηνεία του ρόλου του πληθωρικού επιστήμονα που λατρεύει τη ζωή και τα καλά της, ο Λόζι συνθέτει ένα αυθεντικής μπρεχτικής πνοής κινηματογραφικό έργο, που καλό θα είναι να δει κανείς. Δικαιολογείται στην πορεία της θέασης και η επιλογή του Λόζι που ξαφνιάζει, για τον ισραηλινό ηθοποιό Τοπόλ («Ο βιολιστής στη στέγη») στον κεντρικό ρόλο. Οντως, ο Τοπόλ, με τη διδασκαλία του Λόζι, βασισμένη στις υποδείξεις του Μπρεχτ, «δεν καταχράται ως ηθοποιός την αυτοανάλυσή του για να κάνει τον ήρωα συμπαθητικό στο κοινό με τη βοήθεια των αυτοκατηγοριών του».
Ο Μπέρτολτ Μπρεχτ ξεκίνησε να γράφει το θεατρικό «Η ζωή του Γαλιλαίου» τους ζοφερούς τελευταίους μήνες του 1938, του πρώτου χρόνου εξορίας του στη Δανία, με την επέλαση της ναζιστικής βαρβαρότητας να μοιάζει ασυγκράτητη! Στην πρώτη αυτή εκδοχή χρησιμοποιήθηκε ως σημείο – κλειδί της γιγάντιας μορφής του Γαλιλαίου η αντίληψή του για μιαν επιστήμη δεμένη με το λαό. Ο φυσικός παρουσιάζεται ως ενσυνείδητος αγωνιστής που απαρνήθηκε τη θεωρία του ότι «η Γη κινείται» μπροστά στην Ιερά Εξέταση για να γλιτώσει το θάνατο στην πυρά και να συνεχίσει το επιστημονικό του έργο. Κατά την «ατομική εποχή», μετά τη ρίψη της ατομικής βόμβας στη Χιροσίμα, ο Μπρεχτ διασκευάζει το θεατρικό και χρησιμοποιεί την ιστορία του Γαλιλαίου για να σχολιάσει τη διαχρονική ευθύνη των επιστημόνων που συνθηκολογούν με την επικίνδυνη εξουσία και προσφέρουν τη γνώση τους σε αυτήν, με συνέπειες καταστροφικές. Ο Μπρεχτ παρουσιάζει τον Γαλιλαίο ως ιστορικό και πολιτικό ον που δρα μέσα σε συγκεκριμένες ιστορικές και κοινωνικές συνθήκες. Η κόλαση στη Χιροσίμα φέρνει στο προσκήνιο οξύτερη τη σύγκρουση Γαλιλαίου και εξουσίας, που ο Μπρεχτ καταγράφει με ρεαλιστικό και ταυτόχρονα ποιητικό τρόπο. Ο Γαλιλαίος, αφού ενώπιον της Ιεράς Εξέτασης αποκήρυξε τις ιδέες του για την κίνηση των ουράνιων σωμάτων, τώρα, ζει πλουσιοπάροχα στο σπίτι του…
Ο Μπρεχτ μέσα από τον Γαλιλαίο θίγει το σκοπό της επιστήμης, της επιστημονικής προόδου και τη σύνδεσή της με την κοινωνία, καθώς και την κοινωνική ευθύνη του επιστήμονα. Η υποχώρηση του Γαλιλαίου μπροστά στην εξουσία της Ιεράς Εξέτασης δεν παρουσιάζεται απλά ως συμβιβασμός αλλά ως «έγκλημα» κατά της ανθρωπότητας, δεδομένου ότι η αστική τάξη επιδιώκει πάντα να απομονώνει την επιστήμη στη συνείδηση του επιστήμονα, να την παρουσιάζει ως αυτάρκη νησίδα, ώστε να μπορεί πρακτικά να τη συνδέει με τη δική της πολιτική, τη δική της οικονομία, τη δική της ιδεολογία.
Στην πραγματικότητα, ο Γαλιλαίος πλούτισε την αστρονομία και τη φυσική, αφαιρώντας συγχρόνως απ’ αυτές τις επιστήμες ένα μεγάλο μέρος από την κοινωνική τους σημασία. Το έγκλημα του Γαλιλαίου μπορεί να θεωρηθεί ως το «προπατορικό αμάρτημα» των σύγχρονων φυσικών επιστημών.
Με τους: Τοπόλ, Εντουαρντ Φοξ, Τζον Γκίλγκουντ, Κόλιν Μπλέκιλι, Τζιόρτζια Μπράουν, κ.ά.
Παραγωγή: ΗΠΑ, Μ. Βρετανία (1975).
Προβάλλεται σε «Στούντιο» και «Αλκυονίδα».
«Το Δωμάτιο» είναι μια λογοτεχνική ιρλανδο-καναδέζικη κινηματογραφική συμπαραγωγή, βασισμένη στο ομότιτλο μπεστ σέλερ μυθιστόρημα του 2010 της Εμα Ντόναχιου. Πρόκειται για ιστορία εγκλεισμού – αυτόματα έρχονται στο μυαλό παρόμοιες περιπτώσεις από Αυστρία και Βέλγιο που ακούσαμε από τηλεοράσεις και ραδιόφωνα – που ο σκηνοθέτης Λένι Αμπράχαμσον μετέφερε στον κινηματογράφο με ιδιαίτερα φροντισμένη διακριτικότητα. Το, χαμηλών τόνων, «Δωμάτιο» του Αμπράχαμσον, με επίκεντρο τη σχέση αγάπης μεταξύ μητέρας και γιου, δεν είναι ένα κατάμαυρο αφήγημα. Χαρακτηριστικές της ενδιαφέρουσας γραμμικής αφήγησης η απλότητα και οι εντυπωσιακά δυνατές ερμηνείες. Η ηθοποιός Μπρι Λάρσον συνθέτει ένα συγκλονιστικό και αξέχαστο πορτρέτο της «Μα» ή Τζόι, που βρέθηκε κλειδαμπαρωμένη για 7 ολόκληρα χρόνια σε μια αποθήκη με ηχομόνωση και χωρίς φως μέρας, μαζί με ένα παιδί, καρπό του βιασμού της από τον απαγωγέα που την παρέσυρε. Με τον πεντάχρονο Τζακ που γεννήθηκε στο «Δωμάτιο» και ζει μέσα στους κλειστοφοβικούς τέσσερις τοίχους του, αρχίζει η ταινία που εξαρχής ξεκαθαρίζει ότι η οπτική της αφήγησης ταυτίζεται με την οπτική του μικρού. Ενας πάγκος κουζίνας, τουαλέτα, μια ντουλάπα, ένα κρεβάτι και μια τηλεόραση – η μοναδική επαφή με τον έξω κόσμο. Το μεγαλύτερο στοίχημα στην καθημερινή, υποχρεωτική ρουτίνα του μικρού είναι ο διαχωρισμός του «πραγματικού» από το «φανταστικό»…
Ο Τζακ μεγαλώνει χωρίς εικόνες για τον κόσμο εκτός «δωματίου». Πώς θα μπορούσε άλλωστε να φανταστεί κάτι που ποτέ δεν αντίκρισε; Η μητέρα του, με ψυχική καταπόνηση που συνεχώς χειροτερεύει, κάνει ό,τι καλύτερο να τον εφοδιάσει με απύθμενη ασφάλεια. Η απελπισία της να διαφύγει, μετουσιώνεται σε εμμονή απόδρασης και, τελικά, εφευρίσκει το κλειδί προς την ελευθερία… Το πρώτο μισό της ταινίας, γραμμένο με τρόπο άριστα ευρηματικό και φορτισμένο με ένταση, ίντριγκα και σουσπάνς ξετυλίγεται μέσα στο «Δωμάτιο» και καθηλώνει τον θεατή.
Ο,τι επακολουθεί συνιστά κεφάλαιο ανεξάρτητο κι έχει να κάνει με τους τρόπους επεξεργασίας τέτοιου είδους τραυματικών εμπειριών. Τίποτα δεν απλοποιείται ή θεαματικοποιείται. Ο μικρός, με την περιέργεια, την αθωότητα και την αυξημένη προσοχή του προς το άγνωστο, αποδεικνύεται ίδιος «πεπειραμένος» ηθοποιός, που θα μπορούσε άριστα να υποστηρίξει έναν σύνθετο και αυθεντικό χαρακτήρα. Το δεύτερο δυνατό σημείο της ταινίας είναι η ηθοποιός Μπρι Λάρσον που υποδύεται τη μητέρα του Τζακ. Είναι ασύνηθες μια χολιγουντιανή ηθοποιός να εμφανίζεται χωρίς μακιγιάζ μπροστά στο φακό, απογυμνώνοντας τις ατέλειές της… Η λεπτομέρεια αυτή, ωστόσο, αυξάνει κατά πολύ την αξιοπιστία του δράματος…
Ο σκηνοθέτης, έχοντας το πάνω χέρι στη διαδικασία, σιγουρεύεται ότι θα μπορούσε να παρουσιάσει οπτικά ακόμα και κάτι που δεν είναι γραμμένο στο σενάριο. Στην αισθητική του Αμπράχαμσον δεν υπάρχει χώρος για ασάφειες ή φαντασιώσεις. Μια ιστορία σαν κι αυτή έχει ανάγκη από πινελιές ποίησης και πρόταση διαφυγής. Και η κινηματογραφική του εκδοχή προσφέρει μόνο αυτή την επιλογή, την προσέγγιση ανάμεσα στο θαρραλέο ρεαλισμό και τον ιμπρεσιονισμό…
Με τους: Μπρι Λάρσον, Τζέικομπ Τρέμπλεϊ, Μέγκαν Παρκ, Γουίλιαμ Μέισι, Τζόαν Αλεν, κ.ά.
Παραγωγή: Καναδάς, Ιρλανδία (2015)
