1886: Η μεγάλη σφαγή των εργατών του Σικάγου
Ορμητική άνοδος του αμερικανικού εργατικού κινήματος. Κυβέρνηση και εργοδότες με όλα τα μέσα κατά των απεργιών. Οι «ιππότες της εργασίας». Η συγκέντρωση της 1ης Μάη. Το αιματοκύλισμα στην πλατεία Χαϊμάρκετ. Δίκη – παρωδία και εκτέλεση των «τεσσάρων». Οι αποκαλύψεις του 1894
Μια σπάνια απεικόνιση της σφαγής στην πλατεία Χαϊμάρκετ. Γκραβούρα εποχής από τη δημοτική βιβλιοθήκη του Σικάγου
Στη δεκαετία του 1870, στην περίοδο της πρώτης βιομηχανικής κρίσης, σημειώνεται ραγδαία ανάπτυξη του εργατικού κινήματος στις Ηνωμένες Πολιτείες. Στο διάστημα αυτό πραγματοποιούνται οι πρώτες μεγάλες απεργίες, οι οποίες αντιμετωπίζονται με ιδιαίτερη σκληρότητα από το κράτος και τους εργοδότες. Το αμερικανικό προλεταριάτο αναδεικνύεται σε εμπροσθοφυλακή του διεθνούς εργατικού κινήματος για την καθιέρωση του 8ωρου.
Το 1874 οι ΗΠΑ συγκλονίζονται από τη μεγάλη απεργία των μεταλλωρύχων. Παρά τις συνεχείς επιθέσεις της αστυνομίας και των μπράβων της εργοδοσίας, οι εργάτες αρνούνται να κατέβουν στις στοές αν δεν ικανοποιηθούν τα αιτήματά τους. Σε συνεργασία των κυβερνητικών αρχών με τους ιδιοκτήτες των μεγάλων μεταλλωρυχείων στήνεται μια πλεκτάνη κατά των απεργών. Παρουσιάζονται κάποιοι αυτόκλητοι μάρτυρες, στην πραγματικότητα πληρωμένοι καταδότες, οι οποίοι καταγγέλλουν ότι οι απεργοί συνέστησαν μια τρομοκρατική οργάνωση με την ονομασία «Molly Maguires» με σκοπό να δολοφονήσουν επιχειρηματίες και κυβερνητικά στελέχη. Με βάση αυτές τις καταθέσεις δικάζονται, καταδικάζονται και εκτελούνται 17 μεταλλωρύχοι.
Εκείνα τα χρόνια εμφανίζεται και το «Τάγμα των ιπποτών της εργασίας», μια εργατική οργάνωση που ιδρύθηκε το 1869 ως μυστική, αυστηρά συνωμοτική εταιρία, κατά τα μασονικά πρότυπα. Ομως από τις αρχές της δεκαετίας του 1880 το «Τάγμα» περνάει σε ανοιχτή δράση και τα μέλη του πολλαπλασιάζονται ταχύτατα. Η οργάνωση διακηρύσσει τον αγώνα για την «οικονομική και βιομηχανική απελευθέρωση των εργατών όλου του κόσμου από την τυραννία των μεγάλων συγκροτημάτων (corporations) και τη δουλεία της μισθωτής εργασίας». Οι απόψεις της ηγεσίας του «Τάγματος» χαρακτηρίζονται από ένα μείγμα αναρχοσυνδικαλιστικών, μαρξιστικών και μικροαστικών αντιλήψεων. Ωστόσο ως πρώτη μαζική αμερικανική εργατική οργάνωση, έπαιξε μεγάλο ρόλο.
Η δράση του «Τάγματος των ιπποτών της εργασίας» κορυφώνεται το 1886, όταν σε όλη τη χώρα ξεσπάει μαζικό κίνημα για το 8ωρο. Στο κίνημα αυτό παίρνουν μέρος περίπου 340.000 εργάτες . Το επίκεντρο είναι στο Σικάγο .
Ο αστικός Τύπος επιτίθεται υστερικά κατά των εργατών και των ηγετών του κινήματος, ιδιαίτερα εναντίον δυο από τους πιο αγαπητούς, τον Αλμπερτ Πάρσονς και τον Αουγκουστ Σπις.
Την 1η του Μάη 1886, μέρα μιας μαζικής διαδήλωσης 80.000 εργατών του Σικάγου για τα δικαιώματα τους, μια από αυτές τις εφημερίδες, η «Chicago Mail», γράφει σε ύφος επικήρυξης: «Προσέχετέ τους, καλά σήμερα. Μην αφήσετε αυτούς τους δυο από τα μάτια σας. Για κάθε πρόβλημα που θα δημιουργηθεί, καταστήστε αυτούς προσωπικά υπεύθυνους. Κι αν προκαλέσουν επεισόδια, τότε οργανώστε μια επιχείρηση εκφοβισμού»…
Η διαδήλωση εξελίσσεται ειρηνικά και πειθαρχημένα. Ομως, δυο μέρες αργότερα, η αστυνομία πυροβολεί εργάτες , που απεργούν για να δώσουν έμφαση στην απαίτηση τους για οχτάωρη εργάσιμη μέρα. Από τα πυρά της αστυνομίας πέφτουν νεκροί έξι εργάτες .
Την επομένη, στις 4 του Μάη, οργανώνεται μια συγκέντρωση διαμαρτυρίας στη συνοικία Χαϊμάρκετ του Σικάγου . Μιλούν ο Πάρσονς, ο Σπις και ο Σάμουελ Φάιλντεν. Η συγκέντρωση εξελίσσεται ομαλά. Ο δήμαρχος του Σικάγου , Κάρτερ Χ. Χάρισον, που είναι παρών, αποφασίζει να μην επέμβουν οι αστυνομικές δυνάμεις, που έχουν πάρει θέσεις γύρω από την πλατεία.
Οταν, όμως, ο δήμαρχος απομακρύνεται λίγο προτού τελειώσει η συγκέντρωση, 180 αστυνομικοί ορμούν να διαλύσουν με τη βία τη συγκέντρωση, που είχε αρχίσει ήδη να αυτοδιαλύεται. Εκείνη τη στιγμή, εκρήγνυται μια βόμβα. Η αστυνομία αρχίζει να πυροβολεί αδιακρίτως εναντίον του πλήθους. Η αντίδραση έχει, επιτέλους, αυτό που επιθυμούσε από πολύν καιρό.
Σ’ ολόκληρη τη χώρα, αρχίζει ένα άγριο κυνηγητό. Σοσιαλιστές, συνδικαλιστές, εφημερίδες εργατών κηρύσσονται εκτός νόμου. Στις 21 του Ιούνη του 1886, αρχίζει μια δίκη που τελειώνει με την καταδίκη σε θάνατο τεσσάρων ηγετικών στελεχών του εργατικού κινήματος, των Πάρσονς, Σπις, Ενγκελ και Φίσερ. Σ’ αυτούς φόρτωσαν την απόπειρα με τη βόμβα. Οι ένορκοι δήλωναν ανοιχτά πριν από τη δίκη ότι τους θεωρούν ενόχους. Από τους μάρτυρες, άλλοι δωροδοκούνται, άλλοι υποχρεώνονται να προβούν σε ψεύτικες μαρτυρίες, τρομοκρατούνται, προπαρασκευάζονται κάτω από πίεση, οι αντιθέσεις που παρουσιάζονται δεν αποσαφηνίζονται.
Ενας έμπορος από το Σικάγο , μάρτυρας στη δίκη, καταθέτει: «Οχι, δεν πιστεύω, ότι οι άνδρες αυτοί είναι ένοχοι κάποιου εγκλήματος, αλλά πρέπει να κρεμαστούν… το εργατικό κίνημα πρέπει να συντριβεί. Αν κρεμαστούν αυτοί, οι «Ιππότες της εργασίας» δε θα τολμήσουν πια να δημιουργήσουν επεισόδια».
Το εργατικό κίνημα που δυνάμωνε έπρεπε να αντιμετωπίσει την ωμή βία με τις σφαίρες της αστυνομίας και την αδικία της ταξικής δικαιοσύνης.
Εξι χρόνια μετά την εκτέλεση των τεσσάρων αθώων εργατικών ηγετών, έπειτα από μια επανεξέταση της υπόθεσης από τον τότε διοικητή του Ιλινόις, βγήκε στο φως η αλήθεια: Η σύνθεση του δικαστηρίου ήταν παράνομη. Η αστυνομία εκβίασε τους σπουδαιότερους από τους κύριους μάρτυρες να ψευδορκήσουν. Οι καταδικασθέντες χωρίς καμιά αμφιβολία, δεν έριξαν τη βόμβα. Οι πραγματικοί δράστες προέρχονταν από τις γραμμές της αστυνομίας. Βάση για τη δικαστική απόφαση αποτέλεσε σειρά πλαστογραφημένων στοιχείων.
Από την επόμενη χρονιά η 1η του Μάη γιορτάζεται κάθε χρόνο σ’ όλον τον κόσμο σαν μέρα αγώνα της εργατικής τάξης, σε ανάμνηση του αγώνα των αμερικανών εργατών , και για να τιμηθεί η μνήμη των Πάρσονς, Σπις, Ενγκελ και Φίσερ.
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΠΟΛΕΜΩΝ, ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ
