|
Η βάρκα με τις δυνάμεις καταστολής πλησιάζει τους απεργούς, στη «ναυμαχία της Σφηκιάς»
|
Στις 5 Μάη 1988 ξεκίνησε η απεργία των εργαζομένων στη ΔΕΗ, που τότε αριθμούσαν τους 30.000. Κύριο αίτημα της απεργίας ήταν η υπογραφή ικανοποιητικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας. Στη διοίκηση της Ομοσπονδίας (ΓΕΝΟΠ) βρίσκονταν η Ενιαία Συνδικαλιστική Κίνηση (ΕΣΚ, η τότε ΕΣΑΚ στο χώρο της ΔΕΗ) και η ΣΣΕΚ (παράταξη που προήλθε από διάσπαση της ΠΑΣΚΕ, το 1985). Η ΠΑΣΚΕ, που ήταν πρώτη δύναμη, προσπάθησε ανεπιτυχώς να σπάσει την απεργία.
Η ΓΕΝΟΠ είχε αρχικά κηρύξει τρεις 48ωρες επαναλαμβανόμενες απεργίες, όμως η αδιαλλαξία της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ (υπουργός Εργασίας Γ. Γεννηματάς και Βιομηχανίας – Ενέργειας – Τεχνολογίας Αν. Πεπονής) να δεχτεί τα αιτήματα των απεργών και η επιμονή της να περάσει αντεργατικούς σχεδιασμούς, οδήγησαν ώστε η απεργία να κρατήσει 15 μέρες. Την τελευταία μέρα, από τα 5.543 μεγαβάτ που ήταν η συνολική ισχύς του συστήματος, έπεσε στα 1.148 μεγαβάτ, δείγμα της μεγάλης συμμετοχής των εργαζομένων στην απεργία.
Στο πρωτοσέλιδο του «Ριζοσπάστη» τη μέρα που ξεκίνησε η απεργία, βρίσκουμε τον τίτλο «»Απεργία υψηλής τάσεως» στη ΔΕΗ». Τα ποσοστά συμμετοχής κυμάνθηκαν σε 80 – 90%. Στο ίδιο δημοσίευμα, υπάρχει συνέντευξη συνδικαλιστή ο οποίος αναφέρει: «Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, οι εργαζόμενοι στη ΔΕΗ έχασαν κατά μέσο όρο από το Σεπτέμβρη του 1985 μέχρι σήμερα γύρω στο 30-35% (των αποδοχών τους). Για παράδειγμα, ένας τεχνίτης με 15 χρόνια υπηρεσία έχασε γύρω στο 38%. Δηλαδή πήρε αύξηση γύρω στο 22%, όταν ο πληθωρισμός κάλπαζε στο 60% περίπου».
|
Από απεργιακή συγκέντρωση στην Αθήνα, το Μάη του 1988
|
Στο ίδιο δημοσίευμα αναφέρεται η επιδίωξη της διοίκησης της ΔΕΗ να εφαρμόσει το λεγόμενο «merit – system» («μέριτ – σύστεμ»), δηλαδή «η αμοιβή να συνδέεται με την ατομική απόδοση του εργαζόμενου». Σημειώνουμε, επίσης, ότι την ίδια περίοδο γίνονταν απεργιακές κινητοποιήσεις και σε άλλους χώρους, όπως στις συγκοινωνίες, στα εργοστάσια χαλυβουργίας του Μάνεση στο Βόλο και αλλού.
Η κυβέρνηση έδειξε από το ξεκίνημα του αγώνα ότι θα κρατήσει σκληρή στάση. Η διοίκηση της ΔΕΗ προσέφυγε στα δικαστήρια ζητώντας να βγει παράνομη η απεργία. Αξίζει να σημειωθεί ότι σε μια περίοδο δύο ετών, 17 απεργίες των εργαζομένων στη ΔΕΗ είχαν χαρακτηριστεί παράνομες. Ταυτόχρονα με την προσφυγή, τα ΜΑΤ χτύπησαν απεργούς στη Θεσσαλονίκη, τραυματίζοντας ένα συνδικαλιστή και συλλαμβάνοντας έναν άλλο. Ο περιφερειακός διευθυντής της ΔΕΗ στην περιοχή αποκάλεσε «κοινούς τρομοκράτες» τους απεργούς.
Στις 13 Μάη και ενώ η απεργία συνεχιζόταν, η κυβέρνηση έστειλε τρεις διμοιρίες ΜΑΤ στα κεντρικά γραφεία της ΔΕΗ στην Αθήνα. Ωστόσο, οι απεργοί έσπασαν την «αλυσίδα» των ΜΑΤ και έκαναν κατάληψη των γραφείων για μια ώρα. Σε όλη τη διάρκεια της απεργίας, η διοίκηση προσπάθησε να στήσει απεργοσπαστικούς μηχανισμούς στις μονάδες παραγωγής ρεύματος.
Στις 16 Μάη και ενώ είχαν συμπληρωθεί 12 μέρες απεργίας, τα ποσοστά συμμετοχής παρέμεναν υψηλά. «Στο 95% η συμμετοχή στην απεργία στους σταθμούς» έγραφε ο «Ριζοσπάστης». Πολλές μονάδες είχαν κλείσει και άλλες υπολειτουργούσαν, με τους απεργούς να διαμηνύουν στην κυβέρνηση ότι «η συλλογική σύμβαση θα υπογραφεί, έστω και υπό το φως κεριών», όπως έγραφε ο «Ριζοσπάστης».
Στη Δυτική Μακεδονία, πάνω από 2.000 απεργοί από την Κοζάνη και την Πτολεμαΐδα πραγματοποίησαν πορεία στους δρόμους της Κοζάνης. Η τοπική κοινωνία είχε αγκαλιάσει τον αγώνα τους. Σωματεία και μαζικοί φορείς συμπαραστέκονταν στους απεργούς με καθοδηγητή το Εργατικό Κέντρο Κοζάνης, στο οποίο την πλειοψηφία είχαν οι ταξικές δυνάμεις.
Στις 18 Μάη, ο «Ριζοσπάστης» γράφει ότι η κυβέρνηση έκοψε το ρεύμα στα νοσοκομεία Κοζάνης και Πτολεμαΐδας για να συκοφαντήσει τον αγώνα των απεργών. Παράλληλα, αστυνομικές δυνάμεις επενέβησαν σε Κοζάνη και Αρτα για να βοηθήσουν απεργοσπάστες να πιάσουν δουλειά.
Στις 20 Μάη, το πρωτοσέλιδο του «Ριζοσπάστη» γράφει: «Στρατιωτική επιχείρηση κατά απεργών στη ΔΕΗ». Το δημοσίευμα αναφερόταν στο χτύπημα από δυνάμεις του στρατού και της αστυνομίας σε βάρος απεργών στις 19 Μάη, στον υδροηλεκτρικό σταθμό της Σφηκιάς που βρίσκεται στο νομό Ημαθίας.
Απεργοί από την περιοχή της Κοζάνης και της Πτολεμαΐδας, συζητώντας για το πώς θα κλιμακώσουν τον αγώνα, είχαν αποφασίσει να καταλάβουν το σταθμό της Σφηκιάς. Στις 19 Μάη, από τις 3 τα ξημερώματα, ρίχτηκαν στη μάχη για να εξουδετερώσουν την προσπάθεια της ΔΕΗ να βάλει μπροστά το σταθμό με λίγους απεργοσπάστες. Με τα σώματά τους έκλεισαν τις εξόδους του νερού από τις τουρμπίνες και τα σημεία των υπερχειλίσεων. Μπήκαν στην τεχνητή λίμνη με πλαστική βάρκα και μετά σκαρφάλωσαν στο φράγμα. Με αυτόν τον τρόπο επέβαλαν τη διακοπή της λειτουργίας του σταθμού (315 ΜW), αφού σε περίπτωση λειτουργίας, οι στρόβιλοι και οι μεγάλες ποσότητες νερού θα έπνιγαν τους εργαζόμενους. Η διεύθυνση του υδροηλεκτρικού σταθμού υποχρεώθηκε να μη θέσει σε λειτουργία τη μονάδα.
Για να αντιμετωπιστούν οι απεργοί, το κράτος οργάνωσε μια πρωτοφανή στρατιωτική και αστυνομική επιχείρηση. Συνδυασμένα, άνδρες των ειδικών δυνάμεων – βατραχάνθρωποι και του μηχανικού – ΜΑΤ και αστυνομικοί, επιτέθηκαν στους απεργούς που με τα σώματά τους προσπάθησαν να αποτρέψουν τη λειτουργία του σταθμού. Μέσα στη λίμνη δόθηκε πραγματική μάχη. Τον κατασταλτικό μηχανισμό συντόνιζε ο αστυνομικός διευθυντής Κεντροδυτικής Μακεδονίας Καλαϊτζής, με την παρουσία του εισαγγελέα Ζιάμου. Μάλιστα, σύμφωνα με το ρεπορτάζ της εποχής, ο επικεφαλής των ΜΑΤ απευθύνθηκε στον αστυνομικό διευθυντή με τα εξής λόγια: «Στρατηγέ μου, δώστε εντολή να τους πετάξουμε στο νερό να τελειώνουμε».
Οι βατραχάνθρωποι στις 2 το μεσημέρι μπήκαν σε βάρκα και στην κυριολεξία απήγαγαν δύο απεργούς από την έξοδο της υπερχείλισης. Ενας αστυνομικός τράβηξε περίστροφο και απειλούσε ότι θα πυροβολήσει. Οι ειδικές δυνάμεις προσπάθησαν για πολλή ώρα να απομακρύνουν τη βάρκα των απεργών μπροστά από τις τουρμπίνες. Με τη βοήθεια αστυνομικών, μονάδα βατραχανθρώπων έδεσε με σχοινιά τους απεργούς που βρίσκονταν ανεβασμένοι στις δεξαμενές των υδροφόρων και τους ανέβασαν στην επιφάνεια. Ο απολογισμός της αστυνομικο-στρατιωτικής επιχείρησης ήταν 22 συλλήψεις, 5 τραυματίες.
Σε απάντηση της άγριας καταστολής στη Σφηκιά, εκατοντάδες διαδήλωσαν σε Κοζάνη – Πτολεμαΐδα και Βέροια, έξω από το ΑΤ, για την απελευθέρωση των απεργών. Τελικά, μια μέρα μετά το χτύπημα, η απεργία έληξε με υπογραφή ΣΣΕ και με απόσυρση της πρότασης για το «merit – system».
Την άλλη μέρα, ο «Ριζοσπάστης» φιλοξενεί πολυσέλιδο ρεπορτάζ και κάνει πρώτο θέμα την επιτυχία της απεργίας, την οποία καταγράφει και στο κύριο άρθρο του. Στις μέσα σελίδες διαβάζουμε ότι «στις 3.40 χτες τα ξημερώματα, μετά από 18 μέρες απεργίας (σ.σ. πριν την 15ήμερη απεργία, είχαν προηγηθεί άλλες τρεις μέρες κινητοποιήσεων) υπογράφτηκε συλλογική σύμβαση», ενώ υπάρχουν ανταποκρίσεις και από διάφορες πόλεις της Ελλάδας όπου λειτουργούσαν μονάδες της ΔΕΗ, για τον τρόπο που οι εργαζόμενοι υποδέχτηκαν το μήνυμα της νικηφόρας απεργίας τους.
ΠΗΓΗ : ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
http://www.rizospastis.gr/story.do?id=8914974
