Ο Β. Ραφαηλίδης γεννήθηκε το 1934 στα Σέρβια Κοζάνης. Μέχρι το 1946 έζησε στο χωριό της δασκάλας μάνας του, το Βελβενδό της Κοζάνης. Το 1943 ακολουθεί στο βουνό τους αντάρτες γονείς του μαζί με τον αδερφό του. (Αξίζει να αναφερθεί ότι, ενόσω βρίσκονταν στο βουνό, θεωρήθηκε ότι σκοτώθηκε και η γιαγιά του και άλλοι χωριανοί του έκαναν «εικονική» κηδεία! Μετά δε την επιστροφή του, παρουσία του ίδιου έγινε η αντίστροφη διαδικασία εκταφής… Το γεγονός αυτό, όπως μας είπαν πολύ κοντινοί φίλοι του, στιγμάτισε το Β. Ραφαηλίδη σ’ όλη του τη ζωή). Τα γυμνασιακά του χρόνια, που συμπίπτουν μ’ αυτά του Εμφύλιου Πολέμου, τα περνάει στην Καστοριά, όπου εγκαθίσταται η οικογένεια μαζί με το φιλόλογο πατέρα, που υπηρετεί εκεί. Ωστόσο, η Ασφάλεια χαλάει το παιδαγωγικό σχέδιο φυλακίζοντας και εξορίζοντας τον πατέρα του στη διάρκεια του Εμφυλίου.
Το 1953 εγκαθίσταται στην Αθήνα, προσπαθώντας να τα βολέψει όπως όπως. Το 1959 εγγράφεται στην ιδιωτική Κινηματογραφική Σχολή Σταυράκου, επιχειρώντας να σπουδάσει κινηματογράφο. Με την αποφοίτησή του δουλεύει σαν βοηθός του Νίκου Κούνδουρου και του Ροβήρου Μανθούλη, και το 1963 γυρίζει δύο ταινίες μικρού μήκους. Το 1964 και 1965 βρίσκεται στην Αλγερία κοντά στο Μιχάλη Ράπτη (Μισέλ Πάμπλο).
Το 1963 πρωτοεμφανίζεται σαν κινηματογραφικός κριτικός από το περιοδικό «Επιθεώρηση Τέχνης». Επαγγελματίας κινηματογραφικός κριτικός γίνεται το 1965, μετά την επιστροφή του από την Αλγερία, στην εφημερίδα «Δημοκρατική Αλλαγή», μαζί με το Θόδωρο Αγγελόπουλο.
Το 1966 μαζί με τον Αλέξη Γρίβα εκδίδουν το περιοδικό «Ελληνικός Κινηματογράφος» που κλείνει με τη χούντα. Το 1968, μετά την αποφυλάκισή του από τις φυλακές της Αίγινας -υπήρξε μέλος του ΠΑΜ και ως εκδότης της εφημερίδας «Ελεύθερη Σκέψη» συνελήφθη και φυλακίστηκε από τη χούντα – εκδίδει, μαζί με τον Θόδωρο Αγγελόπουλο στην αρχή και πολλούς άλλους στη συνέχεια, το περιοδικό «Σύγχρονος Κινηματογράφος» το οποίο διευθύνει μέχρι το 1973.
Από το 1965 μέχρι το 1985, με ενδιάμεσα αναγκαστικά διαλείμματα, διδάσκει στην Επαγγελματική Σχολή Κινηματογράφου (Σταυράκου). Διδάσκει επίσης, σε πολλά κινηματογραφικά σεμινάρια στην «Ωρα», στο Γαλλικό Ινστιτούτο, στο Ινστιτούτο Γκαίτε, στην «Τέχνη» Θεσσαλονίκης και στη Σχολή Θεάτρου Τέχνης. Το σεμινάριο στην «Ωρα» εκδίδεται, το 1970, σε βιβλίο με τον τίτλο «12 μαθήματα για τον κινηματογράφο», από τον Ασαντούρ Μπαχαριάν.
Ανήσυχο μυαλό ως διανοούμενος, με το πλούσιο έργο του ως δημοσιογράφος και κριτικός κινηματογράφου, με την πένα του και τη συνολική στάση ζωής, έμεινε στη θέση που θεωρούσε ως χρέος ζωής, στάθηκε δίπλα στο ΚΚΕ και στις λαϊκές αγωνίες μέχρι την τελευταία πνοή του και διέγραψε μια λαμπρή αγωνιστική πορεία.
Η επαγγελματική σταδιοδρομία του Β. Ραφαηλίδη αρχίζει από το 1962, ως κινηματογραφικός κριτικός του περιοδικού «Επιθεώρηση Τέχνης», και από το 1965 ως και το 1967 εργάζεται στην εφημερίδα «Δημοκρατική Αλλαγή». Μετά τη μεταπολίτευση, από το 1974 έως το 1983, απασχολείται ως κινηματογραφικός κριτικός και ελεύθερος συντάκτης στην εφημερίδα «Το Βήμα». Τον ίδιο χρόνο, 1983, αρχίζει τη συνεργασία του με την εφημερίδα «Εθνος», ως σχολιογράφος, αρθρογράφος και κινηματογραφικός κριτικός, η οποία κράτησε έως τον Οκτώβρη του 1998. Κατόπιν συνταξιοδοτήθηκε και τον τελευταίο χρόνο συνεργαζόταν με την εφημερίδα «Ελευθεροτυπία».
Ο Βασίλης Ραφαηλίδης υπήρξε ακόμη συνεργάτης των περιοδικών «Ταχυδρόμος», «Ελληνικός Κινηματογράφος», «Σύγχρονος Κινηματογράφος», «Διαβάζω», «Θέατρο» και «Λέξη».
Στη συγγραφική του δράση, πέρα από τα «12 Μαθήματα για τον Κινηματογράφο», συγκαταλέγονται και τα: «Λεξικό Ταινιών», «Κινηματογραφικά θέματα», «Μια μέθοδος ανάγνωσης του φιλμ», «Το ομιχλώδες τοπίο της ιστορίας στον Αγγελόπουλο», «Κείμενα για τον Μαρξ», «Πολιτικά Ταξίδια», «Ελληνες και Νεοέλληνες», «Η περιπέτεια του μαρξισμού», «Η δύσκολη ζωή ενός Ελληνα», «Τα μαλλιά του φαλακρού δολοφόνου», «Νεοελληνική Ιστορία της Αρχαίας Ελλάδας», «Η κρυφή γοητεία της μπουρζουαζίας», «Οι λαοί της Ευρώπης», «Οι πρόγονοι των Ευρωπαίων», «Ιστορία (κωμικοτραγική) του νεοελληνικού κράτους», «Το βλέμμα του ποιητή», «Στοιχειώδης Αισθητική», «Θερμοί και ψυχροί πόλεμοι», «Οι λαοί της Μ. Ανατολής» κ.ά.
Εφυγε στις 8 Σεπτέμβρη του 2000, σε ηλικία μόλις 66 χρόνων.
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ
