Στοιχεία που διέρρευσαν από τη δικογραφία δείχνουν το πώς δουλεύουν οι όμιλοι για να αυξήσουν την κερδοφορία τους
Νέα στοιχεία έρχονται καθημερινά στη δημοσιότητα σχετικά με τη δικογραφία της υπόθεσης «Novartis». Σύμφωνα με αυτήν, οι μίζες σε πολιτικά πρόσωπα, γιατρούς και μεσάζοντες έφτασαν τα 50 εκατ. ευρώ, εκτιμάται ακόμα πως η ζημιά που έχει υποστεί το Δημόσιο από το 2000 έως το 2015, μόνο από την υπόθεση της «Novartis», αγγίζει τα 3 δισ. ευρώ, ενώ οι ίδιες πηγές την ανεβάζουν στα 23 δισ. ευρώ. Είναι γεγονός ότι το έδαφος πάνω στο οποίο «ανθίζει» ένα ακόμα σκάνδαλο, η εξέλιξη του οποίου μένει να φανεί, ακούει στο όνομα «φάρμακο – εμπόρευμα», εμπορευματοποίηση συνολικά της Υγείας.
Και πραγματικά, προκαλούν ανατριχίλα ορισμένα στοιχεία της δικογραφίας, που σχετίζονται ακριβώς με το πώς μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι, πολιτικά πρόσωπα, άλλοι παράγοντες, «τζογάρουν» με την υγεία του λαού. Πάνω σ’ αυτό το έδαφος ξεδιπλώνεται ο σφοδρός ανταγωνισμός ισχυρών μονοπωλιακών ομίλων, που ελέγχουν την έρευνα, την παραγωγή και τη διακίνηση, για τη διεκδίκηση μεγαλύτερου μεριδίου στην αγορά φαρμάκου, μια «πίτα» 1,5 τρισ. δολαρίων παγκοσμίως.
Ο «Ριζοσπάστης» σήμερα δημοσιεύει ορισμένα μόνο από αυτά τα στοιχεία που προκύπτουν από το έγγραφο του υπουργείου Δικαιοσύνης των ΗΠΑ και του FBI, κείμενο που είναι κομμάτι της δικογραφίας της υπόθεσης «Novartis», καθώς και από τις καταθέσεις μαρτύρων, όπως έχουν διαρρεύσει.
«Η «Novartis» την περίοδο 2008 – 2009 είχε εμβόλια Η1N1, τα οποία παραγγέλθηκαν από το υπουργείο Υγείας μετά την αναβάθμιση από το ΚΕΕΛΠΝΟ του κινδύνου πανδημίας στη μέγιστη βαθμίδα, «5». Το ποσοστό κάλυψης του πληθυσμού ήταν στη συγκεκριμένη περίπτωση αναντίστοιχα υψηλό (υπερπολλαπλάσιο) σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, με αντίστοιχο πληθυσμό. (…) Για το «ξέπλυμα» των χρημάτων χρησιμοποιήθηκε – μεταξύ άλλων – ο μηχανισμός της υπερτιμολόγησης εκδηλώσεων και φαρμακοοικονομικών μελετών της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας. Ομοίως το «ξέπλυμα» έγινε και μέσω ομίλου που αναλάμβανε συνέδρια για λογαριασμό της Εθνικής Σχολής και υπερτιμολογημένες δραστηριότητες επικοινωνίας της «Novartis» και του ΚΕΕΛΠΝΟ».
«Το Δεκέμβριο του 2006, μετά από το περιστατικό θανάτου από μόλυνση ασθενούς κατόπιν μετάγγισης, εξαγγέλθηκε ο μεγαλύτερος διαγωνισμός που έγινε ποτέ στο χώρο της Υγείας, ύψους περίπου 200 εκατ. ευρώ, αναφορικά με την προμήθεια διαγνωστικών τεστ μοριακού ελέγχου. Τα συγκεκριμένα τεστ τα διέθεταν μόνο οι εταιρείες α) «Roche» και β) «Chiron», που ανήκει στον όμιλο «Novartis». Επίσης η «Novartis» κατέχει και το 30% των μετοχών της «Roche». Η προμήθεια ανατέθηκε για την εταιρεία «Roche» σε άλλη εταιρεία και ανερχόταν στο ύψος των 40 ευρώ ανά τεστ, και για την εταιρεία «Chiron» σε άλλη εταιρεία στο ύψος των 50 ευρώ ανά τεστ. Τα διαγνωστικά τεστ είχαν στις διάφορες χώρες της Ευρώπης ένα εύρος τιμής 5 – 15 ευρώ ανά τεστ. Σήμερα στη χώρα μας τα ίδια τεστ κοστολογούνται στο ύψος περίπου των 5 ευρώ».
«Σκοπός της δημιουργίας του προγράμματος «Harvard Project» ήταν να εξυπηρετηθούν οι επιχειρησιακοί στόχοι της «Novartis». H «Novartis» επεδίωκε να της καταβληθούν από το ελληνικό κράτος ληξιπρόθεσμα χρέη ύψους 140 εκατ. ευρώ και παράλληλα να κυκλοφορήσει στην ελληνική αγορά νέα φαρμακευτικά προϊόντα (EXELON TTS, SEEBRI, BEXSERO, JAKAVI, VOTUBIA, SIGNIFOR, TOBΙ PODHALER, OMNITROPE, OPTAFLU, FLUAD). Mέσω αυτού του προγράμματος, η «Novartis» επιδιώκει να ενισχύσει και να επεκτείνει την ήδη κατέχουσα ηγετική της θέση. Η εταιρεία ήθελε ξεκάθαρα να δεσμεύσει («engage») φορείς και παράγοντες της ελληνικής πολιτείας όπως οι υπουργοί Υγείας, Οικονομικών και κρατικοί αξιωματούχοι όπως οι διοικητές των νοσοκομείων. Η ακαδημαϊκή αιγίδα του προγράμματος ήταν από το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, το οποίο επιλέχτηκε με τη λογική ότι είχε σχέσεις με αρχηγούς πολιτικών κομμάτων, όπως επίσης και με ανώτατους κρατικούς αξιωματούχους. Η προαναφερόμενη «δέσμευση (engagement)» θα επιτυγχάνετο μέσω δωροδοκιών των αρμοδίων κρατικών αξιωματούχων. Αυτό συνάγεται και από τον προϋπολογισμό του συγκεκριμένου προγράμματος, ύψους 1 εκατ. ευρώ».
«Στο πρόγραμμα αναφέρεται ότι πιέζονται (μείωση έως και 50% το έτος 2012) συνεχώς οι τιμές των φαρμακευτικών προϊόντων της εταιρείας στην Ελλάδα και τα περιθώρια κέρδους, γεγονός που επέφερε τεράστιες απώλειες κερδών της εταιρείας σε παγκόσμιο επίπεδο, καθώς η Ελλάδα αποτελεί χώρα αναφοράς στην τιμολόγηση φαρμάκων τουλάχιστον για 29 χώρες παγκοσμίως. Το Μάιο του έτους 2013 κυκλοφόρησε δελτίο τιμών χωρίς νέα προϊόντα και με σημαντική μείωση των τιμών των φαρμάκων, συμπεριλαμβανομένων και αυτών της «Novartis». Ομως, αμέσως μετά τον ανασχηματισμό τον Ιούνιο του έτους 2013, εκδόθηκε τον Αύγουστο του ίδιου έτους διορθωτικό δελτίο τιμών, στο οποίο σημειώθηκαν σημαντικές αυξήσεις τιμών φαρμάκων, συμπεριλαμβανομένων και τέτοιων της «Novartis». Παράλληλα, κυκλοφόρησαν για πρώτη φορά τρία νέα φαρμακευτικά προϊόντα της «Novartis», τα οποία αναφέρονται στο «Harvard Project» ως στόχος κυκλοφορίας και τιμολόγησης και συγκεκριμένα τα πιο ακριβά (ογκολογικά) JAKAVI, VOTUBIA, SIGNIFOR, τα οποία έλαβαν τιμή υψηλότερη από τον μέσο όρο των τριών χαμηλότερων τιμών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, όπως ορίζει η κείμενη νομοθεσία. Συγκεκριμένα, λήφθηκαν ως τιμές αναφοράς αυτές της Γερμανίας και του Ηνωμένου Βασιλείου, ιδιαίτερα ακριβές αγορές, καθώς μόνο εκεί είχαν κυκλοφορήσει τα συγκεκριμένα φάρμακα».
«Τα «ηλεκτρονικά πάνελ» ήταν ένα πρόγραμμα που εκπόνησε η «Novartis». Ο στόχος του προγράμματος ήταν η συγκέντρωση πληροφοριών για ιατρικούς σκοπούς και τη διεύθυνση έρευνας μάρκετινγκ. Οι επιλεγέντες γιατροί που συμμετείχαν στην έρευνα προώθησης αποζημιώνονταν. Τα «ηλεκτρονικά πάνελ» δημιουργήθηκαν ώστε να δίνονται χρήματα σε γιατρούς ως δωροδοκία επί σκοπώ αύξησης συνταγογραφήσεων. Αυτό το πρόγραμμα χρησιμοποιήθηκε για την αύξηση των πωλήσεων των σκευασμάτων της «Novartis»».
«Eνα πρόγραμμα της «Novartis» ήταν το λεγόμενο πρόγραμμα «EXACTLY». Το «EXACTLY» ήταν ένα από τα μέσα πληρωμής ιατρών. Το πρόγραμμα ξεκίνησε ως μία φάση μιας ψευδούς κατάρτισης – σπουδής που κατέβαλε στους γιατρούς 3.000 – 4.000 ευρώ για κάθε πρόγραμμα. Το πρόγραμμα ήταν για κάθε ένα ξεχωριστά σκεύασμα της «Novartis». Για παράδειγμα, τρεις αντιπρόσωποι πωλήσεων πήγαν στον ίδιο γιατρό για τρία διαφορετικά φάρμακα. Οι γιατροί έπρεπε να συνταγογραφήσουν φάρμακα της «Novartis» για να πληρωθούν. Τα χρήματα που δίδονταν στους γιατρούς από το πρόγραμμα «EXACTLY» ερχόντουσαν απευθείας από το επιτελείο της «Novartis» στη Βασιλεία της Ελβετίας».
«Η «Novartis» είχε καθιερώσει τις λεγόμενες «καθαρές μέρες» (clean days). Δηλαδή, συγκεκριμένες μέρες κατά τις οποίες καταστρέφονταν συγκεκριμένα έγγραφα – πειστήρια για δωροδοκίες και άλλα παρόμοια από το «τμήμα 17». Οι «καθαρές μέρες» αρχικά γίνονταν μία φορά το χρόνο, αλλά στη συνέχεια αυξήθηκαν σε δύο ή τρεις μέρες το χρόνο. Διευθυντές της «Novartis» πήγαιναν από γραφείο σε γραφείο και κατηύθυναν εργαζόμενους να καταστρέψουν συγκεκριμένα αρχεία. Οι υπάλληλοι λάμβαναν ένα e-mail με θέμα «καθαρή μέρα» από το αντίστοιχο τμήμα της Ελλάδας. Οι «καθαρές μέρες» γίνονταν για την περίπτωση της Ελλάδας μέχρι τον Ιούλιο του 2017. Το θέμα των εγγράφων που καταστρέφονταν αφορούσε πληρωμές γιατρών».
