Βασίλης Αρχιμανδρίτης, νομικός
Η εργατική τάξη της χώρας, οι αυτοαπασχολούμενοι μικρών και μεσαίων εισοδημάτων, η μικρομεσαία αγροτιά, οι συνταξιούχοι και οι άνεργοι έχουν δίχως καμία αμφιβολία βιώσει στο πετσί τους τα αποτελέσματα των λεγόμενων μνημονιακών πολιτικών. Είναι όμως οι μνημονιακές αυτές πολιτικές η ρίζα όλων όσων βιώνουμε σήμερα; Αυτές είναι οι αποκλειστικά υπεύθυνες πολιτικές που οδήγησαν στην πλήρη απορύθμιση των εργασιακών σχέσεων και εν γένει στην κατάργηση κοινωνικών δικαιωμάτων και κατακτήσεων;
Με μια πιο διεισδυτική ματιά, θα μπορούσε ο καθένας, εύκολα, να διαπιστώσει ότι οι μνημονιακές πολιτικές, το δίκαιο της κατεχόμενης χώρας που αναφέρεται συχνά από ΜΜΕ, πολιτικούς χώρους, ακόμα και από εξαίρετους πανεπιστημιακούς, δεν είναι τίποτα περισσότερο από την υλοποίηση των κατευθύνσεων της Ευρωπαϊκής Ενωσης και ειδικότερα της, διαβόητης πλέον, συνθήκης του Μάαστριχτ και της πρώτης εξειδίκευσης αυτής, της «Λευκής Βίβλου» για την Ανάπτυξη – Ανταγωνιστικότητα – Απασχόληση, που εγκρίθηκε στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ στις 10-11/12/1993.
Μήπως αδικούμε τους εαυτούς μας όταν, με ιώβεια υπομονή, ισχυριζόμαστε ότι η υλοποίηση των αντεργατικών μεταρρυθμίσεων, στο ατομικό και συλλογικό εργατικό δίκαιο, αποτελεί διαχρονικό στόχο και ανάγκη του κεφαλαίου προκειμένου το ίδιο να επιβιώσει πάνω στα εργατικά αποκαΐδια;
Αναλογιστείτε πόσο επίκαιρα είναι όσα προέβλεπε η «Λευκή Βίβλος» για τις εργασιακές σχέσεις 23 χρόνια πριν:
— «Οι κατά κεφαλήν ονομαστικοί μισθοί δε θα πρέπει να αυξάνονται κατά ποσοστό υψηλότερο του 2-3% ετησίως» (θέση 1.5). Αυτό πρέπει να γίνεται «σύμφωνα με τη βασική αρχή: παραγωγικότητα μείον μια ποσοστιαία μονάδα» (θέση 1.5) και «τον περιορισμό των μισθολογικών αυξήσεων κάτω από την αύξηση της παραγωγικότητας» (θέση 8.8).
— «Οσον αφορά τη μείωση του κόστους εργασίας – σημειώνεται – έχουν υποβληθεί προτάσεις π.χ. για τη σύνδεση του επιπέδου αποδοχών με την αποδοτικότητα των επιχειρήσεων και την παραγωγικότητα, ώστε να διευκολύνονται οι προσλήψεις νέων» (θέση 8.2).
— «Η καθιέρωση μεγαλύτερης ευελιξίας πρέπει να γίνει σε θέματα οργάνωσης της εργασίας, π.χ. καταργώντας τα εμπόδια που καταστούν δυσχερέστερη ή πιο δαπανηρή την απασχόληση με μειωμένο ωράριο ή τις συμβάσεις ορισμένου χρόνου […] Οσον αφορά την κατανομή του χρόνου εργασίας, έχουν γίνει προτάσεις για υπολογισμό των ωρών εργασίας σε ετήσια βάση ή για θέματα μείωσης των ωρών εργασίας σε περιόδους ύφεσης (διευθέτηση, εκ περιτροπής εργασία κ.λπ.)».
— «Σε πολλές χώρες του Νότου, η νομοθεσία που διέπει τους όρους απόλυσης των εργαζομένων με συμβάσεις απεριόριστου χρόνου διαρκείας πρέπει να χαλαρώσει» (μέρος ΑΙ).
Ο διακηρυγμένος στόχος του μνημονίου, ο οποίος συμπυκνώνεται στη φράση «μείωση του ονομαστικού μοναδιαίου κόστους εργασίας», δεν είναι άλλος από «τον περιορισμό των μισθολογικών αυξήσεων κάτω από την αύξηση της παραγωγικότητας» που αναφέρεται στη «Λευκή Βίβλο» του 1993 (θέση 8.8.) και επαναλαμβάνεται σε πλήθος άλλων κειμένων και διακηρύξεων.
Η ειδοποιός διαφορά, σε σχέση με τις αλλαγές στο εργατικό δίκαιο τα προηγούμενα χρόνια, που επέφεραν τα μνημόνια και οι εφαρμοστικοί νόμοι, είναι ότι προκάλεσαν, εν ριπή οφθαλμού, τέτοιας εμβέλειας μεταβολές ώστε μετατόπισαν πλήρως τα σημεία ισορροπίας πάνω στα οποία στηριζόταν το οικοδόμημα των, συλλογικών κυρίως, εργασιακών σχέσεων τις τελευταίες δεκαετίες.
