Καλλιτεχνική απεικόνιση του εξωπλανήτη «HD 131399Ab» μαζί με τα τρία αστέρια του (πηγή: Ευρωπαϊκό Νότιο Παρατηρητήριο)
Ο εξωπλανήτης «HD 131399Ab» βρίσκεται σε απόσταση περίπου 340 έτη φωτός μακριά από τη Γη στον αστερισμό του Κενταύρου. Είναι από τους νεαρότερους εξωπλανήτες που έχουν ανακαλυφθεί, ηλικίας μόλις 16 εκατομμυρίων ετών, ενώ η θερμοκρασία του είναι περίπου 580 βαθμοί Κελσίου. Ο ασυνήθιστος εξωπλανήτης έχει μάζα σχεδόν τετραπλάσια του Δία, του μεγαλύτερου πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος.
«Για περίπου το μισό της τροχιάς του πλανήτη, η οποία διαρκεί συνολικά 550 γήινα έτη, τρία αστέρια είναι ορατά στον ουρανό, τα δύο πιο αμυδρά είναι πάντα πολύ κοντά μεταξύ τους», δήλωσε ο Kevin Wagner, ένας διδακτορικός φοιτητής, ο οποίος ανακάλυψε τον εξωπλανήτη. «Για ένα μεγάλο μέρος του χρόνου του πλανήτη τα αστέρια φαίνονται κοντά μεταξύ τους, δίνοντας ένα γνώριμο μερόνυχτο με ένα μοναδικό τριπλό ηλιοβασίλεμα και ανατολή των ήλιων. Οι τροχιές του πλανήτη και των αστέρων απομακρύνονται κάθε μέρα, ώστε τελικά να φθάσουν σε ένα σημείο όπου η δύση του ενός συμπίπτει με την άνοδο του άλλου, σε σημείο όπου είναι σχεδόν πάντα ημέρα σε όλον τον πλανήτη για περίπου το ένα τέταρτο της τροχιάς του ή περίπου 140 γήινα έτη».
Παρά το γεγονός ότι θα χρειαστούν μακροχρόνιες παρατηρήσεις να προσδιορίσουν με ακρίβεια την τροχιά του πλανήτη και των αστεριών, οι προσομοιώσεις φαίνεται να δείχνουν το ακόλουθο σενάριο: Στο κέντρο του συστήματος βρίσκεται ένα αστέρι που εκτιμάται ότι είναι 80% μεγαλύτερο σε μάζα από τον Ήλιο και ονομάστηκε «HD 131399A». Σε τροχιά γύρω του είναι τα δύο εναπομείναντα αστέρια, Β και C, σε περίπου 300 AU (ένα AU ή αστρονομική μονάδα ισούται με τη μέση απόσταση μεταξύ της Γης και του Ήλιου). Όλο αυτό το διάστημα, το Β και C στριφογυρίζουν το ένα γύρω από το άλλο και χωρίζονται από μια απόσταση περίπου ίση με εκείνη μεταξύ του Ήλιου και του Κρόνου μας, περίπου 10 AU. Σε αυτό το σενάριο, ο πλανήτης «HD 131399Ab» ταξιδεύει σε τροχιά γύρω από το κεντρικό αστέρι Α, με απόσταση περίπου δύο φορές την απόσταση Πλούτωνα – Ήλιου.
«Αν ο πλανήτης ήταν πιο μακριά από το μαζικό αστέρα στο σύστημα, θα πετιόταν έξω από το σύστημα», εξηγεί ο Daniel Apai, βοηθός καθηγητής της Αστρονομίας και Πλανητικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα. «Προσομοιώσεις σε υπολογιστή μας έδειξαν ότι αυτό το είδος της τροχιάς μπορεί να είναι σταθερό, αλλά αν αλλάξεις τα πράγματα έστω και λίγο, μπορεί να γίνει ασταθές πολύ γρήγορα».
«Δεν είναι σαφές το πώς αυτός ο πλανήτης κατάληξε σε αυτήν την τροχιά και σε αυτό το ακραίο σύστημα και δεν μπορούμε να πούμε ακόμα τι σημαίνει αυτό για την ευρύτερη κατανόηση των τύπων των πλανητικών συστημάτων εκεί έξω, αλλά δείχνει ότι υπάρχει περισσότερη ποικιλία από ό,τι πολλοί θα έκριναν δυνατόν», δήλωσε ο Wagner. «Αυτό που ξέρουμε είναι ότι οι πλανήτες σε συστήματα πολλαπλών αστέρων έχουν διερευνηθεί ελάχιστα και είναι ενδεχομένως εξίσου συχνοί με τους πλανήτες σε συστήματα με ένα μόνο άστρο».
