Το ντοκιμαντέρ «Ludlow, οι Έλληνες στους πολέμους του άνθρακα», παραγωγής 2016, σε σκηνοθεσία Λεωνίδα Βαρδαρού, προβάλλεται, στην ΕΡΤ2, την Κυριακή 30 Απρίλη, στις 22.15.
Πρόκειται για ένα ντοκιμαντέρ, που φυλακίζει το ενδιαφέρον του θεατή από την αρχή μέχρι το τέλος. Η απόσταση του χρόνου έκανε επιτρεπτό το να ριχτεί φως στα γεγονότα. Η έρευνα, στην οποία στηρίζεται η ταινία, ξεκίνησε με τις μαρτυρίες των απογόνων των αγωνιστών του Λάντλοου και τις αφηγήσεις των σημερινών κατοίκων της περιοχής, που τις κρατούν ζωντανές στην προφορική τους παράδοση. Έγιναν πολύωρες συζητήσεις με ιστορικούς, με καθηγητές και μελετητές, με συνδικαλιστές, δημοσιογράφους και συγγραφείς που ασχολήθηκαν με το θέμα. Εντοπίστηκαν, επίσης, πλούσιες πηγές αρχειακού υλικού τεκμηρίωσης -φωτογραφίες, βίντεο, έντυπα, εφημερίδες, τραγούδια- σε δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές στις ΗΠΑ.
Οι Πόλεμοι του Άνθρακα ήταν ένοπλες ταξικές αναμετρήσεις στα ορυχεία της Αμερικής κατά την περίοδο 1890-1930. Αιτία τους, οι άθλιες συνθήκες ζωής και εργασίας των ανθρακωρύχων και των οικογενειών τους. Ανάμεσα στους εργάτες που δούλευαν υπό απάνθρωπες συνθήκες στα ορυχεία του Ροκφέλερ και του σιναφιού του, υπήρχαν και Έλληνες μετανάστες, οι οποίοι το έτος 1913, μαζί με εργάτες 32 εθνοτήτων, συμμετείχαν στην τεράστια απεργία του Συνδικάτου Ενωμένων Ανθρακωρύχων Αμερικής, στο Νότιο Κολοράντο, γεγονός που κορυφώθηκε στις 20 Απρίλη 1914 με τη Σφαγή του Λάντλοου, όπου δολοφονήθηκαν άγρια από την πολιτειακή Εθνοφρουρά ο Λούις Τίκας, επικεφαλής των Ελλήνων, μαζί με άλλους δύο συνδικαλιστές και 20 γυναικόπαιδα.
Μετά τη Σφαγή ξέσπασε μεγάλη ένοπλη εξέγερση, που έγινε γνωστή με το όνομα «Πόλεμος των Δέκα Ημερών». Μέσα σε λίγες μέρες, ο αντάρτικος «στρατός» του συνδικάτου, Έλληνες και Ιταλοί κυρίως απεργοί, έτρεψε σε φυγή την Εθνοφρουρά και κατέλαβε ολόκληρο το Νότιο Κολοράντο. Για να αποκατασταθεί η εξουσία του κυβερνήτη του Κολοράντο μέσα στην ίδια του την πολιτεία, η κυβέρνηση των ΗΠΑ αναγκάστηκε να στείλει τον Ομοσπονδιακό Στρατό ως ειρηνευτική δύναμη.
Διεύθυνση φωτογραφίας: Προκόπης Δάφνος. Βοηθός σκηνοθέτη – μοντέρ: Ξενοφώντας Βαρδαρός. Επιμέλεια ήχου: Ανδρέας Γκόβας. Έρευνα – ιστορική επιμέλεια: Φρόσω Τσούκα. Αφήγηση: Ρήγας Αξελός. Το μουσικό σύνολο «Ρωμιοσύνη» παραχώρησε την πρώτη ηχογράφηση που έγινε ποτέ του λησμονημένου Ύμνου των Ανθρακωρύχων του Κολοράντο, «The Union Forever», σε ενορχήστρωση Τεό Λαζάρου. Η παραγωγή είναι της μη κερδοσκοπικής εταιρείας «Αποστόλης Μπερδεμπές».
Την Πρωτομαγιά, μέρα γέννησης του κομμουνιστή ποιητή Γιάννη Ρίτσου, στην ΕΡΤ1, στις 22.15, θα προβληθεί η εκπομπή του Σπύρου Κατσίμη που είναι αφιερωμένη στον «Επιτάφιο» του Γ. Ρίτσου, παραγωγής του 1987. Πρόκειται για σπάνιο τηλεοπτικό ντοκουμέντο, όπου εμφανίζονται ο Γιάννης Ρίτσος και ο Μίκης Θεοδωράκης και μιλούν για τη μεταξύ τους συνεργασία και τις συνθήκες στις οποίες γράφτηκε και μελοποιήθηκε η ποιητική σύνθεση «Επιτάφιος».
Σήμερα Παρασκευή 28 Απρίλη, στις 21.30, στην τηλεόραση της Βουλής, προβάλλεται το δεύτερο επεισόδιο της σειράς ντοκιμαντέρ «Μια Άγνωστη Ιστορία: «Ο Αντιδικτατορικός Αγώνας στην Βόρειο Αμερική 1967-1974″». Μαρτυρίες για τους αγώνες του απόδημου Ελληνισμού της Β. Αμερικής κατά της Χούντας, με σπάνια οπτικοακουστικά ντοκουμέντα. Πώς οργανώθηκε η αντιδικτατορική πάλη, μέσα σε δύσκολες συνθήκες, στις ΗΠΑ και στον Καναδά. Μιλούν πρωταγωνιστές και συμμετέχοντες στο αντιδικτατορικό κίνημα της Β. Αμερικής. Ανάμεσά τους και η συγγραφέας Ιωάννα Καρατζαφέρη. Τα επόμενα επεισόδια θα προβάλλονται τις Παρασκευές στις 21.00.
