Ταινίες πολλές και αυτή την βδομάδα «τουρλού»… Εκτός από τις δυο για τις οποίες αναφέρουμε κάτι παραπάνω υπάρχουν και ψιλοσοβαρές ταινίες, ελαφρώς βαρετές και επιπλέον κουραστικές…
«Οταν αποφάσισα να κάνω την ταινία «Η απόφαση»», διηγείται ο Δανός σκηνοθέτης Τομπία Λίντχολμ, «ήθελα να βρω ανθρώπους που να έχουν βιώσει πολέμους. Ηθελα να καταλάβω τη λογική και όχι την αλήθεια, γιατί δεν πιστεύω ότι υπάρχει αλήθεια πίσω από έναν πόλεμο. Επρεπε να καταλάβω, για να μπορέσω να αφηγηθώ μια ιστορία για ανθρώπους στον πόλεμο. Γιατί αυτοί υπάρχουν και η ταινία αφορά αυτούς». Ο λόγος για την δανέζικη πολεμική ταινία «Η απόφαση» (2015) με τον Πιλού Ασμπεκ στον πρωταγωνιστικό ρόλο του διοικητή Κλάους Πέτερσεν κάπου στο Αφγανιστάν. (Δείτε εδώ το Trailer)
Αγγλικό βιογραφικό δράμα «Η κυρία με το φορτηγάκι» (2015), σε σκηνοθεσία Νίκολας Χάιτνερ, με τη Μάγκι Σμιθ στο ρόλο της άστεγης κυρίας που πάρκαρε το σαραβαλάκι της προσωρινά σε έναν γραφικό λονδρέζικο δρόμο, έξω από το σπίτι του θεατρικού συγγραφέα Αλαν Μπένετ, και έμεινε εκεί για 15 ολόκληρα χρόνια. (Δείτε εδώ το Trailer)
Συμπαραγωγή Κίνας – Αμερικής η μεταγλωττισμένη στα ελληνικά οικογενειακή περιπέτεια «Kung Fu Panda 3» (2016), σε εκδοχή 3D και σκηνοθεσία των Αλεσάντρο Καρλόνι και Τζένιφερ Γιου. (Δείτε εδώ το Trailer)
Από δίπλα και το «Περηφάνια και Προκατάληψη και ζόμπι» (2016) του Μπαρ Στιρς. Ο τίτλος τα λέει όλα. Έτσι δεν είναι;
Κριτική: Τζία Γιοβάνη
Ο Ζία Ζανγκ Κε, ένας από τους μεγαλύτερους ζώντες κινηματογραφιστές διεθνώς, με το βαθιά διαπεραστικό του βλέμμα, συνιστά την πιο αξιόπιστη πηγή που μας φέρνει νέα από την Κίνα σε τακτά διαστήματα. Δεν μπορεί παρά να θυμόμαστε τη σπονδυλωτή ταινία «Αίσθηση αμαρτίας» (2013) με θέμα τη «νέα», καπιταλιστική Κίνα και τα παμπάλαια, σύμφυτα και εγγενή προβλήματα που ο καπιταλισμός φέρνει μαζί του. Στο «Αίσθηση αμαρτίας» (2013) είδαμε μια Κίνα να βράζει από υπόγειες εντάσεις και οργισμένη επιθυμία εκδίκησης σε επίπεδο προσωπικό. Η τελευταία ταινία του Κινέζου δημιουργού, ενός από τους μεγαλύτερους ζώντες κινηματογραφιστές παγκοσμίως, με τίτλο «Πέρα από τα βουνά» (2015), είναι ένα φιλόδοξο, φρέσκο έργο, με δυνατό περιεχόμενο σε σχέση με αυτά που λέει για την εξέλιξη των κοινωνιών. Η ταινία συμμετείχε στο διαγωνιστικό μέρος του τελευταίου Φεστιβάλ των Καννών και παρουσιάζει την Κίνα σε ήδη κατασταλαγμένη, παγιωμένη κατεύθυνση και τους «πολλούς» υποταγμένους στις βαθιές αλλαγές. Το δυτικότροπο «Go West» που τραγουδούν οι «Pet Shop Boys», είναι το στίγμα που ανοίγει και κλείνει την ταινία.
Τέλη του 1999. Με εντυπωσιακές ρίψεις πυροτεχνημάτων, με χάρτινους πολύχρωμους δράκους και παραδοσιακές λαϊκές εκδηλώσεις, ετοιμάζονται οι πάντες να υποδεχτούν την καινούργια χιλιετία. Η Κίνα ανοίγεται όλο και πιο θαρρετά στον καπιταλισμό. Φυτρώνουν νεόπλουτοι με κινητά τηλέφωνα, με γερμανικά αυτοκίνητα και αμερικανικό μέλλον. Τη νεαρή Τάο (σύντροφο και μούσα του σκηνοθέτη) φλερτάρουν δυο παιδικοί της φίλοι. Ο προλετάριος Λιάνζι, εργάτης σε ανθρακωρυχείο και ο πλούσιος Ζανγκ, ιδιοκτήτης σταθμού βενζίνης. Ο Ζανγκ δίνει τελεσίγραφο στην Τάο να επιλέξει σύζυγο. Εναν από τους δυο τους. Η Τάο μπορεί να είναι ερωτευμένη με τον πρώτο, υποκύπτει όμως στην εξαγορά του καπιταλιστή δεύτερου. Η Τάο δεν είναι ακριβώς θεματοφύλακας του παλιού, αλλά ενσαρκώνει την αλληγορία της Κίνας σε μια ιστορική καμπή. Γύρω από αυτό το τρίο, που μαρτυρά τους δυο τρόπους να βλέπει κανείς τη ζωή, η κινεζική ιστορία γράφεται ως επί το πλείστον μέσα από τις αναχωρήσεις και τις επιστροφές από το σταθερό σημείο της μικρής τους πόλης. Μέσα σε μια ώρα, ο σκηνοθέτης κινηματογραφεί ένα κινέζικο «Jules et Jim», με έμφυτη αίσθηση του κάδρου και της σύνθεσης των πλάνων.
Η ταινία αποτελείται από δύο – ουσιαστικά τρία – μέρη, που ανάμεσά τους χωρούν πολλά χρόνια. Η ίντριγκα ξεκινά σε ένα σκοτεινό παρόν. Ο Ζία Ζανγκ Κε, σκηνοθέτης της μνήμης, εκτιμά μελαγχολικό και απάνθρωπο το μέλλον που έρχεται και μεταφράζει την πάροδο του χρόνου και τις βαθιές αλλαγές σε όρους ανθρώπινης συμπεριφοράς. Φιλμάροντας την οικουμενικότητα των ερωτικών συναισθημάτων, ο σκηνοθέτης τοποθετεί στο προσκήνιο ακριβώς την έλλειψη συναισθημάτων, το σταδιακό, προοδευτικό πάγωμα των ανθρώπινων σχέσεων και το θρυμματισμό των κοινωνικών δεσμών. Ο σκηνοθέτης φτιάχνει ένα, τολμηρό στην κατασκευή του, μελόδραμα, με χρόνο γραμμικό και μεταβαλλόμενη αισθητική.
Ενώ στην «Αίσθηση αμαρτίας» (2013) υπήρχε έντονο το στοιχείο της εσωτερικής μετανάστευσης, στο «Πέρα από τα βουνά» αυτοί που μεταναστεύουν είναι οι πλούσιοι Κινέζοι. Πηγαίνουν στην κοντινή Αυστραλία, στην υπόσχεση καλύτερης ζωής, μιλούν αγγλικά μεταξύ τους, αποκτούν δυτικά ονόματα και δυτική ταυτότητα. Ο γιος του καπιταλιστή Ζανγκ ονομάζεται Ντόλαρ… Στην Αυστραλία απομυθοποιούνται ελπίδες, έρωτες, ψευδαισθήσεις και επιλογές. Το τρίτο αυτό μέρος είναι το λιγότερο πετυχημένο, ενώ το πέρασμα στα αγγλικά αποδυναμώνει τους διαλόγους. Είναι το πιο αδύνατο, το πιο απόν, επιδερμικό και αβαθές κομμάτι της ταινίας, με ερμηνείες πολύ κοντά στο «ψεύτικο»… Ισως βέβαια αυτός να ήταν ο στόχος! Ψάχνοντας μια εικονική μητέρα, ο νεαρός Ντόλαρ ερωτεύεται τη δασκάλα του, κρατά όμως πάνω του τα κλειδιά του μητρικού σπιτιού στην Κίνα. Το «Πέρα από τα βουνά» είναι ίσως το πιο προσβάσιμο φιλμ του σκηνοθέτη.
Η ταινία καλύπτει χρονικά ένα τέταρτο του αιώνα (1999 -2025) και δείχνει την Κίνα σε πλήρη και βαθιά μετατροπή, ανάμεσα στο σεβασμό αιώνιων παραδόσεων και στις καπιταλιστικές σχέσεις που τις σμπαραλιάζουν.
Με τους: Τάο Ζάο, Γι Ζανγκ, Σίλβια Τσανγκ κ.ά.
Παραγωγή: Κίνα, Γαλλία (2015)
Εξαιρετικό το ντοκιμαντέρ του καλού ντοκουμενταρίστα Λεωνίδα Βαρδαρού με τίτλο «Ludlow, οι Έλληνες στους πολέμους του άνθρακα». Η ταινία που συμμετέχει στο διαγωνιστικό τμήμα του 18ου Διεθνούς Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης θα προβληθεί αύριο Παρασκευή στις 20.45, στην κεντρική αίθουσα «Παύλος Ζάννας», και την Κυριακή 20 Μάρτη στις 18.00, στην Αποθήκη 1 στο Λιμάνι, στην αίθουσα «Σταύρος Τορνές».
Τη σφαγή του Λάντλοου που έγινε ανήμερα το ορθόδοξο Πάσχα τον Απρίλη του 1913, έχουν τελευταία αναδείξει αρκετοί κινηματογραφιστές. Αναφέρουμε το ντοκιμαντέρ του Νίκου Βεντούρα «Παλικάρι – Ο Λούης Τίκας και η Σφαγή του Λάντλοου» (2011), την «Ταξισυνειδησία» (2013) του Κώστα Βάκκα και τώρα το «Ludlow, οι Έλληνες στους πολέμους του άνθρακα» (2016) του Λεωνίδα Βαρδαρού. Ο Βαρδαρός όμως εμβαθύνει στον υπότιτλο, στους «πολέμους του άνθρακα». Στις ένοπλες ταξικές αναμετρήσεις στα ορυχεία της Αμερικής κατά την περίοδο 1890 – 1930. Αιτία τους οι άθλιες συνθήκες ζωής και εργασίας των ανθρακωρύχων και των οικογενειών τους…
Συνοδευτικά και συμπληρωματικά του θέματος, για όσους ενδιαφέρονται, δυο βιβλία. «Ο Βασιλιάς άνθρακας» του Άπτον Σίνκλερ (Εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή») που πραγματεύεται τον αγώνα για την ίδρυση συνδικάτου και τη μεγάλη απεργία, και το «Αμοιρολόιτος – Ο Λούης Τίκας και η σφαγή στο Λάντλοου» του Ζέσε Παπανικόλας (Εκδόσεις «Κατάρτι») – λεπτομερής χαρτογράφηση της κατάστασης των Ελλήνων μεταναστών στις ΗΠΑ στα πρώτα χρόνια του 20ού αιώνα.
Με εργατικά τραγούδια με εκλεκτικές συγγένειες με κείνα του Γούντι Γκάθρι, και με καλής ποιότητας φωτογραφικό υλικό εποχής, ανοίγει η ταινία του Βαρδαρού. Η προγραμματισμένη αφηγηματική οικονομία δεν εμποδίζει τη διεξοδική αναμόχλευση στην ιστορία της μετανάστευσης των Ελλήνων στην Αμερική, στις αρχές του 1900. Οι Έλληνες δεν ήταν ευπρόσδεκτοι στην Αμερική. Θεωρούνταν κατώτερο φυλετικά είδος ως μαυριδεροί, κακοντυμένοι και φτωχοί. Όταν αποκτούσαν λεφτά και κύρος προβιβάζονταν σε «λευκούς» και «κύριους». Ακαδημαϊκή, γραμμική αφήγηση υφαίνεται με έγχρωμες καταθέσεις απογόνων των ανθρακωρύχων, ιστορικών και πανεπιστημιακών, και με επιμελημένο, ασπρόμαυρο αρχειακό υλικό από πλούσιες πηγές, δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές στις ΗΠΑ.
Η εκμετάλλευση των εργατών απόλυτη και ολοσχερής. Άθλιες παράγκες, οι μισθοί δεν δίδονται σε χρήμα, αλλά σε κουπόνια της εταιρείας που ίσχυαν στα μαγαζιά της. Κάποιος εργάτης απολύθηκε γιατί αγόρασε παπούτσια από άλλη πόλη. Εκμετάλλευση απάνθρωπη για το μέγιστο κέρδος του καπιταλιστή. Ροκφέλερ το όνομά του, σύμβολο τρόμου, που εξακολουθεί να ζει και να βασιλεύει. Ανάμεσα στους εργάτες των ορυχείων ήταν κι Έλληνες που συμμετείχαν στην τεράστια απεργία του Συνδικάτου στο Νότιο Κολοράντο, που κορυφώθηκε στις 20 Απρίλη 1914 με τη Σφαγή του Λάντλοου. Εκεί δολοφονήθηκαν άγρια από την πολιτειακή Εθνοφρουρά ο Λούης Τίκας, επικεφαλής των Ελλήνων, συνδικαλιστές και γυναικόπαιδα. Μετά τη Σφαγή ξέσπασε ένοπλη εξέγερση, ο «Πόλεμος των Δέκα Ημερών», που επεκτάθηκε νικηφόρα σε ολόκληρο το Νότιο Κολοράντο αλλά αποσιωπήθηκε για πολλούς λόγους. Ο Ροκφέλερ λάδωσε με πολλά εκατομμύρια τα Μέσα Ενημέρωσης για να αποκαταστήσουν την εικόνα του στην κοινή γνώμη. Το καλοφτιαγμένο ντοκιμαντέρ του Βαρδαρού «Ludlow, οι Ελληνες στους Πολέμους του Ανθρακα» πρόκειται να βγει στις αίθουσες σε λίγο…
Παραγωγή: Ελλάδα
