Το αποκορύφωμα της ηρωικής εξέγερσης του Πολυτεχνείου
«Εδώ Πολυτεχνείο, εδώ Πολυτεχνείο. Σας μιλά ο ραδιοφωνικός σταθμός των ελεύθερων αγωνιζόμενων φοιτητών, των ελεύθερων αγωνιζόμενων Ελλήνων. Κατέρχονται διαδηλωτές προς το κέντρο της Αθήνας, που είναι πια το Πολυτεχνείο… Εδώ Πολυτεχνείο, εδώ Πολυτεχνείο. Αγαπητοί ακροατές, θα διακόψουμε για λίγο τη μετάδοση των ειδήσεων. Μόλις μάθουμε νέα, θα επικοινωνήσουμε και πάλι μαζί σας. Μείνετε στους δέκτες σας, στο ίδιο μήκος κύματος… «.Αυτά είναι τα τελευταία λόγια που ακούγονται από τον ελεύθερο ραδιοφωνικό σταθμό των ελεύθερων αγωνιζόμενων φοιτητών. Είναι 3 παρά δέκα, ξημερώματα του Σαββάτου, 17 του Νοέμβρη.
Σε δέκα λεπτά όλα τα ρολόγια δείχνουν 3 ακριβώς. Η προθεσμία, για να εκκενώσουν οι φοιτητές το «χαράκωμα» της αντίστασης και της αξιοπρέπειας, έχει εκπνεύσει. Οι φοιτητές, κρεμασμένοι στα κιγκλιδώματα, ψάλλουν τον Εθνικό Υμνο… Το τανκ, που βρίσκεται στην κεντρική πύλη του Πολυτεχνείου, έχει πάρει την εντολή να παραβιάσει τη σιδερένια πόρτα. Μαρσάρει τη μηχανή του και αργά, αλλά με δύναμη πέφτει πάνω στα κάγκελα… Η εισβολή των «βαρβάρων», αποκορύφωμα της πιο μαύρης νύχτας της φασιστικής τυραννίας, δίνει τέλος στην ηρωική εξέγερση του Πολυτεχνείου. Οι «ελεύθεροι πολιορκημένοι» ανοίγουν δρόμο μέσα από τα τάγματα των πραιτοριανών της χούντας. Το Πολυτεχνείο έχει περάσει στην ιστορία…
Την Παρασκευή το πρωί, 16 Νοέμβρη, δέκα χιλιάδες λαού, που έχουν κατακλύσει τους γύρω δρόμους, εκδηλώνουν τη συμπαράστασή τους στους «ελεύθερους πολιορκημένους». Ολόκληρη η Αθήνα παρακολουθεί τα γεγονότα από το ραδιοφωνικό σταθμό του Πολυτεχνείου. «Εδώ Πολυτεχνείο. Εδώ Πολυτεχνείο… Μήνυμα συμπαραστάσεως προς τους φοιτητές και εργαζόμενους, που αγωνίζονται κλεισμένοι στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, των εκπροσώπων του λαού των Μεγάρων… Ο λαός των Μεγάρων στέκεται και υπόσχεται να αγωνιστεί στο πλευρό του φοιτητικού και εργαζόμενου λαού… Ο αγώνας είναι κοινός… Δεν είναι μόνο για την πόλη των Μεγάρων ή το Πολυτεχνείο… Είναι για την Ελλάδα. Για το λαό της, που θέλει να καθορίσει τη ζωή του. Να πορεύεται στο δρόμο της προκοπής. Βασική προϋπόθεση, η ανατροπή της δικτατορίας και αποκατάσταση της λαϊκής κυριαρχίας… «.
Είναι 11 το πρωί. Τ’ αντιχουντικά συνθήματα αντηχούν σ’ όλα τα σημεία της Αθήνας. Η συγκοινωνία διακόπτεται. «Εδώ Πολυτεχνείο… Ανακοίνωση: Πληροφορηθήκαμε ότι λειτουργεί ραδιοφωνικός σταθμός που αυτοαποκαλείται ραδιοφωνικός σταθμός Πολυτεχνείου… Λαέ της Αθήνας, Λαέ της Ελλάδος… καταγγέλλουμε αυτή την προβοκατόρικη ενέργεια των οργάνων της δικτατορίας, που έχουν σκοπό να μας διασπάσουν… Ο μόνος ραδιοφωνικός σταθμός που μας αντιπροσωπεύει και εκφράζει τον αγώνα σου, λαέ της Ελλάδος, είναι αυτός που τώρα ακούς…».
Μεσημέρι: Γύρω από το Πολυτεχνείο μέγα πλήθος και μέγα πάθος. Η Συντονιστική Επιτροπή προβαίνει σε μέτρα καλύτερης οργάνωσης της εξέγερσης. Επιλέγει τα συνθήματα που θα προβάλλονται, απομονώνει τα στοιχεία που δεν είχαν σχέση με το φοιτητικό κίνημα, τα οποία χαρακτηρίζει «προβοκάτορες». Ελέγχει το ραδιοφωνικό σταθμό και συγκροτεί υποεπιτροπές, που μεριμνούν για τον Τύπο και το ραδιόφωνο, το νοσοκομείο, το υπνωτήριο, την καθαριότητα, την τάξη.
«Εδώ Πολυτεχνείο, Εδώ Πολυτεχνείο… Πιστεύοντας ότι αυτή τη στιγμή του αγώνα εκφράζουμε τη θέληση όλου του Ελληνικού Λαού, καλούμε όλες τις αντιδικτατορικές αντιστασιακές δυνάμεις και όλα τα δημοκρατικά και αντιδικτατορικά κόμματα να αγωνιστούν μαζί μας… Να κάνουν κοινό πρόγραμμα βασισμένο οπωσδήποτε στις αρχές της λαϊκής κυριαρχίας και της εθνικής ανεξαρτησίας, με βασικό στόχο την ανατροπή της δικτατορίας… «.
Στις 3.30 η Συντονιστική Επιτροπή, με συνέντευξη τριών μελών της προς τους Ελληνες και ξένους δημοσιογράφους, ξεκαθαρίζει ότι: «1) Πρωταρχική προϋπόθεση για την επίλυση όλων των λαϊκών προβλημάτων θεωρούμε την άμεση παύση του τυραννικού καθεστώτος της χούντας και την παράλληλη εγκαθίδρυση της λαϊκής κυριαρχίας. 2) Η εγκαθίδρυση της λαϊκής κυριαρχίας συνδέεται αναπόσπαστα με την εθνική ανεξαρτησία από τα ξένα συμφέροντα, που χρόνια στήριζαν την τυραννία στη χώρα μας… «.
Στις 6 μ.μ. δεκάδες χιλιάδες κόσμου διαδηλώνουν εντός και εκτός του ιδρύματος. «Εδώ Πολυτεχνείο… Από τη Λεωφόρο Αλεξάνδρας, την οδό Πατησίων, την πλατεία Βικτωρίας, την πλατεία Αιγύπτου, την πλατεία Κάνιγγος και την οδό Τοσίτσα μέχρι την Ομόνοια ο λαός της Αθήνας έχει κατέβει για ν’ αγωνιστεί μαζί μας, για λαϊκή κυριαρχία, για μια ανεξάρτητη Ελληνική Δημοκρατία… «.
Μισή ώρα αργότερα, δυο χιλιάδες διαδηλωτών, που βρίσκονται στα Χαυτεία, συγκροτούν πορεία από τη Σταδίου προς το Σύνταγμα. Στο ύψος της Κλαυθμώνος είναι παρατεταγμένοι εκατοντάδες αστυνομικοί. Ακολουθεί αιματηρή σύγκρουση με τους αστυνομικούς. Στις συμπλοκές τραυματίζονται τουλάχιστον είκοσι. Μετά από μια ώρα, ο ραδιοφωνικός σταθμός θα μεταδώσει: «Καταγγέλλουμε δύο θανάτους από πυροβολισμούς στην πλατεία Κλαυθμώνος… Ολοι εδώ, στον αγώνα ενάντια στη χούντα. Ελληνικέ λαέ, έχουμε την ανάγκη σου. Ολοι ενωμένοι… Κάτω η χούντα».
Λίγο μετά τις 8 αρχίζουν να πέφτουν βόμβες δακρυγόνων στην περιοχή της Ομόνοιας. Η μεγαλύτερη μάζα κινείται προς το Πολυτεχνείο. «Εδώ Πολυτεχνείο, Εδώ Πολυτεχνείο… Αθηναίοι πολίτες μην τρίβετε τα μάτια σας. Βάλτε βαζελίνη και κραγιόν γύρω στα μάτια και μην τρίβετε τα μάτια σας… Είναι ο καλύτερος τρόπος για να γλιτώσετε από τα δακρυγόνα… Λαέ της Αθήνας. Ψυχραιμία, ενότητα και αγώνα. Η νίκη είναι κοντά… «.
Στις 9 μ.μ. ισχυρή αστυνομική δύναμη επεμβαίνει και με πυροβολισμούς επιχειρεί να διαλύσει διαδηλωτές στα Χαυτεία. Ο σταθμός κάνει έκκληση: «Λαέ της Αθήνας, όσοι μπορούν να στείλουν αναπνευστικές συσκευές με μπουκάλες οξυγόνου… «.
Στην αίθουσα της Αρχιτεκτονικής η Συντονιστική Επιτροπή συνεδριάζει ασταμάτητα. Ο προβληματισμός και η ευθύνη στο κατακόρυφο. Ο κίνδυνος της αιματοχυσίας είναι υπαρκτός. Σε λίγο ένα από τα μέλη της από τα μικρόφωνα θ’ ανακοινώσει στους έγκλειστους σπουδαστές και εργαζόμενους ότι υπάρχει ακόμα καιρός για όποιον θέλει ν’ αποχωρήσει, ότι η κατάσταση γίνεται πιο έκρυθμη και σε λίγο θα είναι αδύνατη η έξοδος από το Πολυτεχνείο. Ζητάει να μείνουν μονάχα εκείνοι που είναι αποφασισμένοι ν’ αγωνιστούν μέχρι το τέλος. Κανένας όμως δε θα εγκαταλείψει. Ολοι θα παραμείνουν στις θέσεις τους μέχρι το τέλος.
Οι συγκρούσεις διαδηλωτών και αστυνομίας πολλαπλασιάζονται και γίνονται όλο και πιο άγριες. Στη Σόλωνος, στην Κάνιγγος, στη Βάθης, στην Αριστοτέλους, στην Αλεξάνδρας, στην πλατεία Αμερικής, παντού μάχες σώμα με σώμα, ξυλοδαρμοί, δακρυγόνα και πυροβολισμοί. Στις 9.30 μ.μ. η αστυνομία απαγορεύει την κυκλοφορία στο κέντρο της πρωτεύουσας μέχρι νεωτέρας διαταγής. Στην 3η Σεπτεμβρίου οι διαδηλωτές πολιορκούν το κτίριο του υπουργείου Δημόσιας Τάξης.
Στις 10 το βράδυ ο σταθμός μεταδίδει: «Εδώ Πολυτεχνείο, Εδώ Πολυτεχνείο… Ελληνικέ λαέ αγωνίσου και θα νικήσεις… Προσοχή… Προσοχή. Σας ομιλούμε από το ιατρείο του Πολυτεχνείου… Κάνουμε έκκληση σ’ όλα τα ιδιωτικά αυτοκίνητα να έρθουν να παραλάβουν τραυματίες. Ο Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός δε μας έστειλε παρά δυο ασθενοφόρα… Οσοι μπορείτε και έχετε ιδιωτικά αυτοκίνητα να έρθετε να παραλάβετε τραυματίες… Επίσης στο σπίτι της κυρίας Βέμπο, Στουρνάρα 23 έχει στηθεί πρόχειρος σταθμός πρώτων βοηθειών… «.
Οσο περνάει ο χρόνος τα πυρά πυκνώνουν, οι τραυματίες γίνονται όλο και πιο πολλοί. Γύρω στις 10.15 απέναντι από το Πολυτεχνείο πέφτει νεκρός ο δεκαεφτάχρονος μαθητής Διομήδης Κομνηνός,ο πρώτος νεκρός της εξέγερσης. Από τις στέγες και τις ταράτσες, ελεύθεροι σκοπευτές των μυστικών υπηρεσιών, παρακρατικοί και προβοκάτορες πυροβολούν με λύσσα ό,τι κινείται. Οι αστυνομικοί και οι ασφαλίτες βάλλουν και αυτοί με πυκνά πυρά. Οι δρόμοι ποτίζονται με αίμα… Εκατοντάδες οι νεκροί και οι τραυματίες. Τα ασθενοφόρα παρεμποδίζονται να παραλάβουν τραυματίες. Σε πολλά νοσοκομεία το προσωπικό αντικαθίσταται από παρακρατικούς και ασφαλίτες. Μέσα από τις άσπρες μπλούζες διακρίνονται οι γκριζόμαυρες στολές των πραιτοριανών. Δεκάδες βαριά τραυματισμένοι, που μεταφέρονται στις Πρώτες Βοήθειες στο ΚΑΤ και στο Ρυθμιστικό, κακοποιούνται βάναυσα μέσα στα ασθενοφόρα.
Η Αθήνα ένα απέραντο ματοβαμμένο πεδίο μάχης. Σε ακτίνα 2-3 χιλιομέτρων από το Πολυτεχνείο, η περιοχή βρίσκεται υπό τον έλεγχο των εργατών και σπουδαστών. Οι γύρω δρόμοι φράζονται από οδοφράγματα που στήνουν οι διαδηλωτές με αυτοκίνητα, λεωφορεία, τρόλεϊ και οικοδομικά υλικά.
Φτάνουν τα μεσάνυχτα. Τα πρώτα άρματα μάχης κάνουν την εμφάνισή τους. «Εδώ Πολυτεχνείο, Εδώ Πολυτεχνείο. Είμαστε άοπλοι, είμαστε άοπλοι… και θα πολεμήσουμε με προτεταμένα τα στήθια μας, όταν επιτεθούν… Ηδη τα τανκς κυκλοφορούν στην Αθήνα. Κυκλοφορούν στην Αθήνα τα τεθωρακισμένα να μας επιτεθούν. Είμαστε τα νιάτα της Ελλάδος, είμαστε οι Ελληνες φοιτητές… «. Ωρα 2.15. «Εδώ Πολυτεχνείο, εδώ Πολυτεχνείο. Ελληνες τα τανκς αυτή τη στιγμή έχουν στραφεί με τις μπούκες των κανονιών τους προς το Πολυτεχνείο. Οι φοιτητές έχουν ξεκουμπώσει τα πουκάμισά τους και δείχνουν τα στήθια τους, το μόνο όπλο που έχουν μπροστά στα τανκς… Ελληνες, Ελληνες, πρέπει να μάθετε την αλήθεια… Αν δε σας ξυπνήσει αυτή η θυσία μας, αν δε συλλογισθήτε αυτόν τον αγώνα μας, θα χαθεί η Ελλάδα μας… «. Ωρα 2.45 το πρωί. Ταγματάρχης των ΛΟΚ, ανεβασμένος σε τανκ μπροστά στην πύλη του Πολυτεχνείου, καλεί τους φοιτητές να το εγκαταλείψουν σε δέκα λεπτά…
ΑΠΟ ΤΟΝ ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ
