Δυο – τρεις οι πρεμιέρες της βδομάδας, αλλά ανάξιες ουσιαστικά λόγου, γι’ αυτό σκεφτήκαμε να σας προτείνουμε – οποτεδήποτε πέφτουμε πάνω σε σαγηνευτικές και χρήσιμες κινηματογραφικές ταινίες – αυτά τα ευρήματα που θα πρέπει οπωσδήποτε να δείτε κι εσείς.
Για παράδειγμα, το σπάνιο (και δυσεύρετο) αριστούργημα του Γιαΐρο Μπουσταμάντε από τη Γουατεμάλα, που σας προτείνουμε σήμερα, με τίτλο «Ixcanul» (ή «Vulcano» – 2015)…
Ο Γιαΐρο Μπουσταμάντε κατάφερε να εμπλέξει στην πρώτη του ταινία μεγάλου μήκους τη δύναμη του ρεαλισμού, χωρίς υποχρεωτικά να τον δέσει με ένα ντοκουμαντερίστικο βλέμμα.
Η Μαρία, δεκαεπτάχρονη νεαρή από τη φυλή των Μάγια, ζει πάμφτωχα με τους δικούς της στις ορεινές πλαγιές και δουλεύουν απάνθρωπα στις φυτείες καφέ, με το αφεντικό να τους παραχωρεί στοιχειώδη στέγη. Οι γονείς της κανονίζουν έναν καλό γάμο με τον επιστάτη, η ερωτευμένη όμως με τον Πέπε κοπέλα ονειρεύεται τη φυγή πίσω από το ηφαίστειο και βρίσκει στις υποσχέσεις του Πέπε τη δυνατότητα να πραγματοποιήσει τα όνειρά της. Η Μαρία, ωστόσο, μένει έγκυος από τον Πέπε, ο οποίος φεύγει χωρίς να πει λέξη σε κανένα. Η μητέρα της Μαρίας προσπαθεί να θανατώσει το έμβρυο με απανωτές αυτοσχέδιες εκτρώσεις, αλλά εκείνο μοιάζει ότι θέλει να κρατηθεί κολλημένο στη ζωή. Η Μαρία θα γίνει μητέρα, αλλά όχι ευτυχισμένη.
Ο σκηνοθέτης σαν παιδί έζησε στη Γουατεμάλα, στις ζώνες των Mάγια που περικλείονται από τα μυστηριώδη ηφαίστεια. Γνωρίζει, επίσης, τις διαλέκτους και τις παραδόσεις της φυλής, που συνιστούν τη βάση της ταινίας, που επιθυμεί να είναι ταυτόχρονα ένα πορτρέτο εθνογραφικά τεκμηριωμένου πολιτισμού και μέσα από αρχέγονα τελετουργικά καταγγελία για τη μεγάλη εκτροπή… για την οποία δεν μπορούμε τώρα να αναφέρουμε κάτι, γιατί θα αποκαλύπταμε το φινάλε της ταινίας.
Η πλοκή κινείται γύρω από τους ρυθμούς της σχέσης που εδραιώνεται ανάμεσα στη φύση και αυτές τις κοινότητες, που διατηρούν μια εσωτερική θρησκευτικότητα, όπου το Βουλκάνο (ηφαίστειο) μεταμορφώνεται στο βωμό για την επίκληση της θεότητας. Ο γνωστός μας, δικός μας πολιτισμός, έτοιμος με τρόπο αρπακτικό να αφαιρέσει και να κλέψει ό,τι κερδοφόρο οικονομικά, παρουσιάζεται ταυτόχρονα φιλεύσπλαχνος αλλά και απόμακρος, με ένα πυκνό γλωσσικό φράγμα να «προστατεύει» τρόπον τινά τους Μάγια.
Στο πρόσωπο της Μαρίας, που, με το πολύ κοντινό πλάνο της αρχίζει η ταινία, ο θεατής μπορεί να αναγνώσει όλες τις εντάσεις, το ίδιο και με τη δυνατή παρουσία της μητρικής φιγούρας, που λυσσαλέα συμπαρίσταται και παλεύει με κάθε τρόπο για το καλό της κόρης της. Ο Μπουσταμάντε, ακριβώς με τη συνεργασία των αυτοχθόνων, κατάφερε όπως είπαμε να αποτυπώσει στην πρώτη του ταινία την τεράστια δύναμη του ρεαλισμού, απελευθερωμένη από ένα στάνταρντ ντοκουμαντερίστικο βλέμμα. Ο θεατής δεν παρακολουθεί απλά την ιστορία της Μαρίας, αλλά υποχρεούται να συμμετάσχει ενεργά, ανακαλύπτοντας μια αληθινή ιστορία…
Ταινία μεγάλης αισθητικής αξίας, εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και σπάνιας αυθεντικότητας στο σύγχρονο κινηματογραφικό πανόραμα, ξεφεύγει από την απλή και συναισθηματική αποκάλυψη και δρα ως άμεση μαρτυρία άγνωστων και απόμακρων – μα τόσο γνώριμων και κοντινών τόπων. Η αργή ροή αποτυπώνει τη μονότονα αργή καθημερινότητα των βασανισμένων αυτών πληθυσμών της Γουατεμάλας που κρέμονται σαν σταφύλια από τα κοντινά υψίπεδα, ενός τεράστιου και λατρεμένου ενεργού ηφαίστειου που μέσα από τις δεισιδαιμονίες του, όμως, προκαλεί φόβο, τρόμο, κατάνυξη…
Κριτική: Τζία Γιοβάνη Διαβάστε το άρθρο »
